Category: Sri Sri Chandi Gujarati

રચન: ઋષિ માર્કંડેય

ઓં અહં રુદ્રેભિર્વસુ’ભિશ્ચરામ્યહમા”દિત્યૈરુત વિશ્વદે”વૈઃ |
અહં મિત્રાવરુ’ણોભા બિ’ભર્મ્યહમિ”ન્દ્રાગ્ની અહમશ્વિનોભા ||1||

અહં સોમ’માહનસં” બિભર્મ્યહં ત્વષ્ટા”રમુત પૂષણં ભગમ” |
અહં દ’ધામિ દ્રવિ’ણં હવિષ્મ’તે સુપ્રાવ્યે યે’ ‍3 યજ’માનાય સુન્વતે ||2||

અહં રાષ્ટ્રી” સંગમ’ની વસૂ”નાં ચિકિતુષી” પ્રથમા યજ્ઞિયા”નામ |
તાં મા” દેવા વ્ય’દધુઃ પુરુત્રા ભૂરિ’સ્થાત્રાં ભૂ~ર્યા”વેશયન્તી”મ ||3||

મયા સો અન્ન’મત્તિ યો વિપશ્ય’તિ યઃ પ્રાણિ’તિ ય ઈં” શૃણોત્યુક્તમ |
અમન્તવોમાંત ઉપ’ક્ષિયન્તિ શ્રુધિ શ્રુ’તં શ્રદ્ધિવં તે” વદામિ ||4||

અહમેવ સ્વયમિદં વદા’મિ જુષ્ટં” દેવેભિ’રુત માનુ’ષેભિઃ |
યં કામયે તં ત’મુગ્રં કૃ’ણોમિ તં બ્રહ્માણં તમૃષિં તં સુ’મેધામ ||5||

અહં રુદ્રાય ધનુરાત’નોમિ બ્રહ્મદ્વિષે શર’વે હંત વા ઉ’ |
અહં જના”ય સમદં” કૃણોમ્યહં દ્યાવા”પૃથિવી આવિ’વેશ ||6||

અહં સુ’વે પિતર’મસ્ય મૂર્ધન મમ યોનિ’રપ્સ્વન્તઃ સ’મુદ્રે |
તતો વિતિ’ષ્ઠે ભુવનાનુ વિશ્વોતામૂં દ્યાં વર્ષ્મણોપ’ સ્પૃશામિ ||7||

અહમેવ વાત’ ઇવ પ્રવા”મ્યા-રભ’માણા ભુવ’નાનિ વિશ્વા” |
પરો દિવાપર એના પૃ’થિવ્યૈ-તાવ’તી મહિના સંબ’ભૂવ ||8||

ઓં શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ’ ||

|| ઇતિ ઋગ્વેદોક્તં દેવીસૂક્તં સમાપ્તમ ||
||તત સત ||

રચન: ઋષિ માર્કંડેય

ઓં નમશ્ચણ્ડિકાયૈ

ન્યાસઃ
અસ્ય શ્રી ચંડી કવચસ્ય | બ્રહ્મા ઋષિઃ | અનુષ્ટુપ છંદઃ |
ચામુંડા દેવતા | અંગન્યાસોક્ત માતરો બીજમ | નવાવરણો મંત્રશક્તિઃ | દિગ્બંધ દેવતાઃ તત્વમ | શ્રી જગદંબા પ્રીત્યર્થે સપ્તશતી પાઠાંગત્વેન જપે વિનિયોગઃ ||

ઓં નમશ્ચંડિકાયૈ

માર્કણ્ડેય ઉવાચ |
ઓં યદ્ગુહ્યં પરમં લોકે સર્વરક્ષાકરં નૃણામ |
યન્ન કસ્યચિદાખ્યાતં તન્મે બ્રૂહિ પિતામહ || 1 ||

બ્રહ્મોવાચ |
અસ્તિ ગુહ્યતમં વિપ્ર સર્વભૂતોપકારકમ |
દેવ્યાસ્તુ કવચં પુણ્યં તચ્છૃણુષ્વ મહામુને || 2 ||

પ્રથમં શૈલપુત્રી ચ દ્વિતીયં બ્રહ્મચારિણી |
તૃતીયં ચન્દ્રઘણ્ટેતિ કૂષ્માણ્ડેતિ ચતુર્થકમ || 3 ||

પઞ્ચમં સ્કન્દમાતેતિ ષષ્ઠં કાત્યાયનીતિ ચ |
સપ્તમં કાલરાત્રીતિ મહાગૌરીતિ ચાષ્ટમમ || 4 ||

નવમં સિદ્ધિદાત્રી ચ નવદુર્ગાઃ પ્રકીર્તિતાઃ |
ઉક્તાન્યેતાનિ નામાનિ બ્રહ્મણૈવ મહાત્મના || 5 ||

અગ્નિના દહ્યમાનસ્તુ શત્રુમધ્યે ગતો રણે |
વિષમે દુર્ગમે ચૈવ ભયાર્તાઃ શરણં ગતાઃ || 6 ||

ન તેષાં જાયતે કિઞ્ચિદશુભં રણસઙ્કટે |
નાપદં તસ્ય પશ્યામિ શોકદુઃખભયં ન હિ || 7 ||

યૈસ્તુ ભક્ત્યા સ્મૃતા નૂનં તેષાં વૃદ્ધિઃ પ્રજાયતે |
યે ત્વાં સ્મરન્તિ દેવેશિ રક્ષસે તાન્નસંશયઃ || 8 ||

પ્રેતસંસ્થા તુ ચામુણ્ડા વારાહી મહિષાસના |
ઐન્દ્રી ગજસમારૂઢા વૈષ્ણવી ગરુડાસના || 9 ||

માહેશ્વરી વૃષારૂઢા કૌમારી શિખિવાહના |
લક્ષ્મીઃ પદ્માસના દેવી પદ્મહસ્તા હરિપ્રિયા || 10 ||

શ્વેતરૂપધરા દેવી ઈશ્વરી વૃષવાહના |
બ્રાહ્મી હંસસમારૂઢા સર્વાભરણભૂષિતા || 11 ||

ઇત્યેતા માતરઃ સર્વાઃ સર્વયોગસમન્વિતાઃ |
નાનાભરણાશોભાઢ્યા નાનારત્નોપશોભિતાઃ || 12 ||

દૃશ્યન્તે રથમારૂઢા દેવ્યઃ ક્રોધસમાકુલાઃ |
શઙ્ખં ચક્રં ગદાં શક્તિં હલં ચ મુસલાયુધમ || 13 ||

ખેટકં તોમરં ચૈવ પરશું પાશમેવ ચ |
કુન્તાયુધં ત્રિશૂલં ચ શાર્ઙ્ગમાયુધમુત્તમમ || 14 ||

દૈત્યાનાં દેહનાશાય ભક્તાનામભયાય ચ |
ધારયન્ત્યાયુધાનીત્થં દેવાનાં ચ હિતાય વૈ || 15 ||

નમસ્તે‌உસ્તુ મહારૌદ્રે મહાઘોરપરાક્રમે |
મહાબલે મહોત્સાહે મહાભયવિનાશિનિ || 16 ||

ત્રાહિ માં દેવિ દુષ્પ્રેક્ષ્યે શત્રૂણાં ભયવર્ધિનિ |
પ્રાચ્યાં રક્ષતુ મામૈન્દ્રી આગ્નેય્યામગ્નિદેવતા || 17 ||

દક્ષિણે‌உવતુ વારાહી નૈરૃત્યાં ખડ્ગધારિણી |
પ્રતીચ્યાં વારુણી રક્ષેદ્વાયવ્યાં મૃગવાહિની || 18 ||

ઉદીચ્યાં પાતુ કૌમારી ઐશાન્યાં શૂલધારિણી |
ઊર્ધ્વં બ્રહ્માણી મે રક્ષેદધસ્તાદ્વૈષ્ણવી તથા || 19 ||

એવં દશ દિશો રક્ષેચ્ચામુણ્ડા શવવાહના |
જયા મે ચાગ્રતઃ પાતુ વિજયા પાતુ પૃષ્ઠતઃ || 20 ||

અજિતા વામપાર્શ્વે તુ દક્ષિણે ચાપરાજિતા |
શિખામુદ્યોતિની રક્ષેદુમા મૂર્ધ્નિ વ્યવસ્થિતા || 21 ||

માલાધરી લલાટે ચ ભ્રુવૌ રક્ષેદ્યશસ્વિની |
ત્રિનેત્રા ચ ભ્રુવોર્મધ્યે યમઘણ્ટા ચ નાસિકે || 22 ||

શઙ્ખિની ચક્ષુષોર્મધ્યે શ્રોત્રયોર્દ્વારવાસિની |
કપોલૌ કાલિકા રક્ષેત્કર્ણમૂલે તુ શાઙ્કરી || 23 ||

નાસિકાયાં સુગન્ધા ચ ઉત્તરોષ્ઠે ચ ચર્ચિકા |
અધરે ચામૃતકલા જિહ્વાયાં ચ સરસ્વતી || 24 ||

દન્તાન રક્ષતુ કૌમારી કણ્ઠદેશે તુ ચણ્ડિકા |
ઘણ્ટિકાં ચિત્રઘણ્ટા ચ મહામાયા ચ તાલુકે || 25 ||

કામાક્ષી ચિબુકં રક્ષેદ્વાચં મે સર્વમઙ્ગળા |
ગ્રીવાયાં ભદ્રકાળી ચ પૃષ્ઠવંશે ધનુર્ધરી || 26 ||

નીલગ્રીવા બહિઃ કણ્ઠે નલિકાં નલકૂબરી |
સ્કન્ધયોઃ ખડ્ગિની રક્ષેદ્બાહૂ મે વજ્રધારિણી || 27 ||

હસ્તયોર્દણ્ડિની રક્ષેદમ્બિકા ચાઙ્ગુલીષુ ચ |
નખાઞ્છૂલેશ્વરી રક્ષેત્કુક્ષૌ રક્ષેત્કુલેશ્વરી || 28 ||

સ્તનૌ રક્ષેન્મહાદેવી મનઃશોકવિનાશિની |
હૃદયે લલિતા દેવી ઉદરે શૂલધારિણી || 29 ||

નાભૌ ચ કામિની રક્ષેદ્ગુહ્યં ગુહ્યેશ્વરી તથા |
પૂતના કામિકા મેઢ્રં ગુદે મહિષવાહિની || 30 ||

કટ્યાં ભગવતી રક્ષેજ્જાનુની વિન્ધ્યવાસિની |
જઙ્ઘે મહાબલા રક્ષેત્સર્વકામપ્રદાયિની || 31 ||

ગુલ્ફયોર્નારસિંહી ચ પાદપૃષ્ઠે તુ તૈજસી |
પાદાઙ્ગુલીષુ શ્રી રક્ષેત્પાદાધસ્તલવાસિની || 32 ||

નખાન દંષ્ટ્રકરાલી ચ કેશાંશ્ચૈવોર્ધ્વકેશિની |
રોમકૂપેષુ કૌબેરી ત્વચં વાગીશ્વરી તથા || 33 ||

રક્તમજ્જાવસામાંસાન્યસ્થિમેદાંસિ પાર્વતી |
અન્ત્રાણિ કાલરાત્રિશ્ચ પિત્તં ચ મુકુટેશ્વરી || 34 ||

પદ્માવતી પદ્મકોશે કફે ચૂડામણિસ્તથા |
જ્વાલામુખી નખજ્વાલામભેદ્યા સર્વસન્ધિષુ || 35 ||

શુક્રં બ્રહ્માણિ! મે રક્ષેચ્છાયાં છત્રેશ્વરી તથા |
અહઙ્કારં મનો બુદ્ધિં રક્ષેન્મે ધર્મધારિણી || 36 ||

પ્રાણાપાનૌ તથા વ્યાનમુદાનં ચ સમાનકમ |
વજ્રહસ્તા ચ મે રક્ષેત્પ્રાણં કલ્યાણશોભના || 37 ||

રસે રૂપે ચ ગન્ધે ચ શબ્દે સ્પર્શે ચ યોગિની |
સત્ત્વં રજસ્તમશ્ચૈવ રક્ષેન્નારાયણી સદા || 38 ||

આયૂ રક્ષતુ વારાહી ધર્મં રક્ષતુ વૈષ્ણવી |
યશઃ કીર્તિં ચ લક્ષ્મીં ચ ધનં વિદ્યાં ચ ચક્રિણી || 39 ||

ગોત્રમિન્દ્રાણિ! મે રક્ષેત્પશૂન્મે રક્ષ ચણ્ડિકે |
પુત્રાન રક્ષેન્મહાલક્ષ્મીર્ભાર્યાં રક્ષતુ ભૈરવી || 40 ||

પન્થાનં સુપથા રક્ષેન્માર્ગં ક્ષેમકરી તથા |
રાજદ્વારે મહાલક્ષ્મીર્વિજયા સર્વતઃ સ્થિતા || 41 ||

રક્ષાહીનં તુ યત-સ્થાનં વર્જિતં કવચેન તુ |
તત્સર્વં રક્ષ મે દેવિ! જયન્તી પાપનાશિની || 42 ||

પદમેકં ન ગચ્છેત્તુ યદીચ્છેચ્છુભમાત્મનઃ |
કવચેનાવૃતો નિત્યં યત્ર યત્રૈવ ગચ્છતિ || 43 ||

તત્ર તત્રાર્થલાભશ્ચ વિજયઃ સાર્વકામિકઃ |
યં યં ચિન્તયતે કામં તં તં પ્રાપ્નોતિ નિશ્ચિતમ || 44 ||

પરમૈશ્વર્યમતુલં પ્રાપ્સ્યતે ભૂતલે પુમાન |
નિર્ભયો જાયતે મર્ત્યઃ સઙ્ગ્રામેષ્વપરાજિતઃ || 45 ||

ત્રૈલોક્યે તુ ભવેત્પૂજ્યઃ કવચેનાવૃતઃ પુમાન |
ઇદં તુ દેવ્યાઃ કવચં દેવાનામપિ દુર્લભમ || 46 ||

યઃ પઠેત્પ્રયતો નિત્યં ત્રિસન્ધ્યં શ્રદ્ધયાન્વિતઃ |
દૈવીકલા ભવેત્તસ્ય ત્રૈલોક્યેષ્વપરાજિતઃ | 47 ||

જીવેદ્વર્ષશતં સાગ્રમપમૃત્યુવિવર્જિતઃ |
નશ્યન્તિ વ્યાધયઃ સર્વે લૂતાવિસ્ફોટકાદયઃ || 48 ||

સ્થાવરં જઙ્ગમં ચૈવ કૃત્રિમં ચૈવ યદ્વિષમ |
અભિચારાણિ સર્વાણિ મન્ત્રયન્ત્રાણિ ભૂતલે || 49 ||

ભૂચરાઃ ખેચરાશ્ચૈવ જુલજાશ્ચોપદેશિકાઃ |
સહજા કુલજા માલા ડાકિની શાકિની તથા || 50 ||

અન્તરિક્ષચરા ઘોરા ડાકિન્યશ્ચ મહાબલાઃ |
ગ્રહભૂતપિશાચાશ્ચ યક્ષગન્ધર્વરાક્ષસાઃ || 51 ||

બ્રહ્મરાક્ષસવેતાલાઃ કૂષ્માણ્ડા ભૈરવાદયઃ |
નશ્યન્તિ દર્શનાત્તસ્ય કવચે હૃદિ સંસ્થિતે || 52 ||

માનોન્નતિર્ભવેદ્રાજ્ઞસ્તેજોવૃદ્ધિકરં પરમ |
યશસા વર્ધતે સો‌உપિ કીર્તિમંડિતભૂતલે || 53 ||

જપેત્સપ્તશતીં ચણ્ડીં કૃત્વા તુ કવચં પુરા |
યાવદ્ભૂમણ્ડલં ધત્તે સશૈલવનકાનનમ || 54 ||

તાવત્તિષ્ઠતિ મેદિન્યાં સન્તતિઃ પુત્રપૌત્રિકી |
દેહાન્તે પરમં સ્થાનં યત્સુરૈરપિ દુર્લભમ || 55 ||

પ્રાપ્નોતિ પુરુષો નિત્યં મહામાયાપ્રસાદતઃ |
લભતે પરમં રૂપં શિવેન સહ મોદતે || 56 ||

|| ઇતિ વારાહપુરાણે હરિહરબ્રહ્મ વિરચિતં દેવ્યાઃ કવચં સંપૂર્ણમ ||

રચન: ઋષિ માર્કંડેય

અસ્યશ્રી અર્ગળા સ્તોત્ર મંત્રસ્ય વિષ્ણુઃ ઋષિઃ| અનુષ્ટુપ્છંદઃ| શ્રી મહાલક્ષીર્દેવતા| મંત્રોદિતા દેવ્યોબીજં|
નવાર્ણો મંત્ર શક્તિઃ| શ્રી સપ્તશતી મંત્રસ્તત્વં શ્રી જગદંદા પ્રીત્યર્થે સપ્તશતી પઠાં ગત્વેન જપે વિનિયોગઃ||

ધ્યાનં
ઓં બન્ધૂક કુસુમાભાસાં પઞ્ચમુણ્ડાધિવાસિનીં|
સ્ફુરચ્ચન્દ્રકલારત્ન મુકુટાં મુણ્ડમાલિનીં||
ત્રિનેત્રાં રક્ત વસનાં પીનોન્નત ઘટસ્તનીં|
પુસ્તકં ચાક્ષમાલાં ચ વરં ચાભયકં ક્રમાત||
દધતીં સંસ્મરેન્નિત્યમુત્તરામ્નાયમાનિતાં|

અથવા
યા ચણ્ડી મધુકૈટભાદિ દૈત્યદળની યા માહિષોન્મૂલિની
યા ધૂમ્રેક્ષન ચણ્ડમુણ્ડમથની યા રક્ત બીજાશની|
શક્તિઃ શુમ્ભનિશુમ્ભદૈત્યદળની યા સિદ્ધિ દાત્રી પરા
સા દેવી નવ કોટિ મૂર્તિ સહિતા માં પાતુ વિશ્વેશ્વરી||

ઓં નમશ્ચણ્ડિકાયૈ
માર્કણ્ડેય ઉવાચ

ઓં જયત્વં દેવિ ચામુણ્ડે જય ભૂતાપહારિણિ|
જય સર્વ ગતે દેવિ કાળ રાત્રિ નમો‌உસ્તુતે ||1||

મધુકૈઠભવિદ્રાવિ વિધાત્રુ વરદે નમઃ
ઓં જયન્તી મંગળા કાળી ભદ્રકાળી કપાલિની ||2||

દુર્ગા શિવા ક્ષમા ધાત્રી સ્વાહા સ્વધા નમો‌உસ્તુતે
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||3||

મહિષાસુર નિર્નાશિ ભક્તાનાં સુખદે નમઃ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||4||

ધૂમ્રનેત્ર વધે દેવિ ધર્મ કામાર્થ દાયિનિ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||5||

રક્ત બીજ વધે દેવિ ચણ્ડ મુણ્ડ વિનાશિનિ |
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||6||

નિશુમ્ભશુમ્ભ નિર્નાશિ ત્રૈલોક્ય શુભદે નમઃ
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||7||

વન્દિ તાઙ્ઘ્રિયુગે દેવિ સર્વસૌભાગ્ય દાયિનિ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||8||

અચિન્ત્ય રૂપ ચરિતે સર્વ શતૃ વિનાશિનિ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||9||

નતેભ્યઃ સર્વદા ભક્ત્યા ચાપર્ણે દુરિતાપહે|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||10||

સ્તુવદ્ભ્યોભક્તિપૂર્વં ત્વાં ચણ્ડિકે વ્યાધિ નાશિનિ
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||11||

ચણ્ડિકે સતતં યુદ્ધે જયન્તી પાપનાશિનિ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||12||

દેહિ સૌભાગ્યમારોગ્યં દેહિ દેવી પરં સુખં|
રૂપં ધેહિ જયં દેહિ યશો ધેહિ દ્વિષો જહિ ||13||

વિધેહિ દેવિ કલ્યાણં વિધેહિ વિપુલાં શ્રિયં|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||14||

વિધેહિ દ્વિષતાં નાશં વિધેહિ બલમુચ્ચકૈઃ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||15||

સુરાસુરશિરો રત્ન નિઘૃષ્ટચરણે‌உમ્બિકે|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||16||

વિધ્યાવન્તં યશસ્વન્તં લક્ષ્મીવન્તઞ્ચ માં કુરુ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||17||

દેવિ પ્રચણ્ડ દોર્દણ્ડ દૈત્ય દર્પ નિષૂદિનિ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||18||

પ્રચણ્ડ દૈત્યદર્પઘ્ને ચણ્ડિકે પ્રણતાયમે|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||19||

ચતુર્ભુજે ચતુર્વક્ત્ર સંસ્તુતે પરમેશ્વરિ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||20||

કૃષ્ણેન સંસ્તુતે દેવિ શશ્વદ્ભક્ત્યા સદામ્બિકે|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||21||

હિમાચલસુતાનાથસંસ્તુતે પરમેશ્વરિ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||22||

ઇન્દ્રાણી પતિસદ્ભાવ પૂજિતે પરમેશ્વરિ|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||23||

દેવિ ભક્તજનોદ્દામ દત્તાનન્દોદયે‌உમ્બિકે|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||24||

ભાર્યાં મનોરમાં દેહિ મનોવૃત્તાનુસારિણીં|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||25||

તારિણીં દુર્ગ સંસાર સાગર સ્યાચલોદ્બવે|
રૂપં દેહિ જયં દેહિ યશો દેહિ દ્વિષો જહિ ||26||

ઇદંસ્તોત્રં પઠિત્વા તુ મહાસ્તોત્રં પઠેન્નરઃ|
સપ્તશતીં સમારાધ્ય વરમાપ્નોતિ દુર્લભં ||27||

|| ઇતિ શ્રી અર્ગલા સ્તોત્રં સમાપ્તમ ||

રચન: ઋષિ માર્કંડેય

અસ્ય શ્રી કીલક સ્તોત્ર મહા મન્ત્રસ્ય | શિવ ઋષિઃ | અનુષ્ટુપ છંદઃ | મહાસરસ્વતી દેવતા | મંત્રોદિત દેવ્યો બીજમ | નવાર્ણો મંત્રશક્તિ|શ્રી સપ્ત શતી મંત્ર સ્તત્વં સ્રી જગદંબા પ્રીત્યર્થે સપ્તશતી પાઠાંગત્વએન જપે વિનિયોગઃ |

ઓં નમશ્ચણ્ડિકાયૈ
માર્કણ્ડેય ઉવાચ

ઓં વિશુદ્ધ જ્ઞાનદેહાય ત્રિવેદી દિવ્યચક્ષુષે |
શ્રેયઃ પ્રાપ્તિ નિમિત્તાય નમઃ સોમાર્થ ધારિણે ||1||

સર્વમેત દ્વિજાનીયાન્મન્ત્રાણાપિ કીલકમ |
સો‌உપિ ક્ષેમમવાપ્નોતિ સતતં જાપ્ય તત્પરઃ ||2||

સિદ્ધ્યન્તુચ્ચાટનાદીનિ કર્માણિ સકલાન્યપિ |
એતેન સ્તુવતાં દેવીં સ્તોત્રવૃંદેન ભક્તિતઃ ||3||

ન મન્ત્રો નૌષધં તસ્ય ન કિઞ્ચિ દપિ વિધ્યતે |
વિના જાપ્યમ ન સિદ્ધ્યેત્તુ સર્વ મુચ્ચાટનાદિકમ ||4||

સમગ્રાણ્યપિ સેત્સ્યન્તિ લોકશજ્ઞ્કા મિમાં હરઃ |
કૃત્વા નિમન્ત્રયામાસ સર્વ મેવ મિદં શુભમ ||5||

સ્તોત્રંવૈ ચણ્ડિકાયાસ્તુ તચ્ચ ગુહ્યં ચકાર સઃ |
સમાપ્નોતિ સપુણ્યેન તાં યથાવન્નિમન્ત્રણાં ||6||

સોપિ‌உક્ષેમ મવાપ્નોતિ સર્વ મેવ ન સંશયઃ |
કૃષ્ણાયાં વા ચતુર્દશ્યામ અષ્ટમ્યાં વા સમાહિતઃ ||6||

દદાતિ પ્રતિગૃહ્ણાતિ નાન્ય થૈષા પ્રસીદતિ |
ઇત્થં રૂપેણ કીલેન મહાદેવેન કીલિતમ| ||8||

યો નિષ્કીલાં વિધાયૈનાં ચણ્ડીં જપતિ નિત્ય શઃ |
સ સિદ્ધઃ સ ગણઃ સો‌உથ ગન્ધર્વો જાયતે ધ્રુવમ ||9||

ન ચૈવા પાટવં તસ્ય ભયં ક્વાપિ ન જાયતે |
નાપ મૃત્યુ વશં યાતિ મૃતેચ મોક્ષમાપ્નુયાત ||10||

જ્ઞાત્વાપ્રારભ્ય કુર્વીત હ્યકુર્વાણો વિનશ્યતિ |
તતો જ્ઞાત્વૈવ સમ્પૂર્નમ ઇદં પ્રારભ્યતે બુધૈઃ ||11||

સૌભાગ્યાદિચ યત્કિઞ્ચિદ દૃશ્યતે લલનાજને |
તત્સર્વં તત્પ્રસાદેન તેન જપ્યમિદં શુભં ||12||

શનૈસ્તુ જપ્યમાને‌உસ્મિન સ્તોત્રે સમ્પત્તિરુચ્ચકૈઃ|
ભવત્યેવ સમગ્રાપિ તતઃ પ્રારભ્યમેવતત ||13||

ઐશ્વર્યં તત્પ્રસાદેન સૌભાગ્યારોગ્યમેવચઃ |
શત્રુહાનિઃ પરો મોક્ષઃ સ્તૂયતે સાન કિં જનૈ ||14||

ચણ્દિકાં હૃદયેનાપિ યઃ સ્મરેત સતતં નરઃ |
હૃદ્યં કામમવાપ્નોતિ હૃદિ દેવી સદા વસેત ||15||

અગ્રતો‌உમું મહાદેવ કૃતં કીલકવારણમ |
નિષ્કીલઞ્ચ તથા કૃત્વા પઠિતવ્યં સમાહિતૈઃ ||16||

|| ઇતિ શ્રી ભગવતી કીલક સ્તોત્રં સમાપ્તમ ||

રચન: ઋષિ માર્કંડેય

|| દેવી માહાત્મ્યમ ||
|| શ્રીદુર્ગાયૈ નમઃ ||
|| અથ શ્રીદુર્ગાસપ્તશતી ||
|| મધુકૈટભવધો નામ પ્રથમો‌உધ્યાયઃ ||

અસ્ય શ્રી પ્રધમ ચરિત્રસ્ય બ્રહ્મા ઋષિઃ | મહાકાળી દેવતા | ગાયત્રી છન્દઃ | નન્દા શક્તિઃ | રક્ત દન્તિકા બીજમ | અગ્નિસ્તત્વમ | ઋગ્વેદઃ સ્વરૂપમ | શ્રી મહાકાળી પ્રીત્યર્ધે પ્રધમ ચરિત્ર જપે વિનિયોગઃ |

ધ્યાનં
ખડ્ગં ચક્ર ગદેષુચાપ પરિઘા શૂલં ભુશુણ્ડીં શિરઃ
શંઙ્ખં સન્દધતીં કરૈસ્ત્રિનયનાં સર્વાંઙ્ગભૂષાવૃતામ |
યાં હન્તું મધુકૈભૌ જલજભૂસ્તુષ્ટાવ સુપ્તે હરૌ
નીલાશ્મદ્યુતિ માસ્યપાદદશકાં સેવે મહાકાળિકાં||

ઓં નમશ્ચણ્ડિકાયૈ
ઓં ઐં માર્કણ્ડેય ઉવાચ ||1||

સાવર્ણિઃ સૂર્યતનયો યોમનુઃ કથ્યતે‌உષ્ટમઃ|
નિશામય તદુત્પત્તિં વિસ્તરાદ્ગદતો મમ ||2||

મહામાયાનુભાવેન યથા મન્વન્તરાધિપઃ
સ બભૂવ મહાભાગઃ સાવર્ણિસ્તનયો રવેઃ ||3||

સ્વારોચિષે‌உન્તરે પૂર્વં ચૈત્રવંશસમુદ્ભવઃ|
સુરથો નામ રાજા‌உભૂત સમસ્તે ક્ષિતિમણ્ડલે ||4||

તસ્ય પાલયતઃ સમ્યક પ્રજાઃ પુત્રાનિવૌરસાન|
બભૂવુઃ શત્રવો ભૂપાઃ કોલાવિધ્વંસિનસ્તદા ||5||

તસ્ય તૈરભવદ્યુદ્ધમ અતિપ્રબલદણ્ડિનઃ|
ન્યૂનૈરપિ સ તૈર્યુદ્ધે કોલાવિધ્વંસિભિર્જિતઃ ||6||

તતઃ સ્વપુરમાયાતો નિજદેશાધિપો‌உભવત|
આક્રાન્તઃ સ મહાભાગસ્તૈસ્તદા પ્રબલારિભિઃ ||7||

અમાત્યૈર્બલિભિર્દુષ્ટૈ ર્દુર્બલસ્ય દુરાત્મભિઃ|
કોશો બલં ચાપહૃતં તત્રાપિ સ્વપુરે તતઃ ||8||

તતો મૃગયાવ્યાજેન હૃતસ્વામ્યઃ સ ભૂપતિઃ|
એકાકી હયમારુહ્ય જગામ ગહનં વનમ ||9||

સતત્રાશ્રમમદ્રાક્ષી દ્દ્વિજવર્યસ્ય મેધસઃ|
પ્રશાન્તશ્વાપદાકીર્ણ મુનિશિષ્યોપશોભિતમ ||10||

તસ્થૌ કઞ્ચિત્સ કાલં ચ મુનિના તેન સત્કૃતઃ|
ઇતશ્ચેતશ્ચ વિચરંસ્તસ્મિન મુનિવરાશ્રમે ||11||

સો‌உચિન્તયત્તદા તત્ર મમત્વાકૃષ્ટચેતનઃ| ||12||

મત્પૂર્વૈઃ પાલિતં પૂર્વં મયાહીનં પુરં હિ તત
મદ્ભૃત્યૈસ્તૈરસદ્વૃત્તૈઃ ર્ધર્મતઃ પાલ્યતે ન વા ||13||

ન જાને સ પ્રધાનો મે શૂર હસ્તીસદામદઃ
મમ વૈરિવશં યાતઃ કાન્ભોગાનુપલપ્સ્યતે ||14||

યે મમાનુગતા નિત્યં પ્રસાદધનભોજનૈઃ
અનુવૃત્તિં ધ્રુવં તે‌உદ્ય કુર્વન્ત્યન્યમહીભૃતાં ||15||

અસમ્યગ્વ્યયશીલૈસ્તૈઃ કુર્વદ્ભિઃ સતતં વ્યયં
સંચિતઃ સો‌உતિદુઃખેન ક્ષયં કોશો ગમિષ્યતિ ||16||

એતચ્ચાન્યચ્ચ સતતં ચિન્તયામાસ પાર્થિવઃ
તત્ર વિપ્રાશ્રમાભ્યાશે વૈશ્યમેકં દદર્શ સઃ ||17||

સ પૃષ્ટસ્તેન કસ્ત્વં ભો હેતુશ્ચ આગમને‌உત્ર કઃ
સશોક ઇવ કસ્માત્વં દુર્મના ઇવ લક્ષ્યસે| ||18||

ઇત્યાકર્ણ્ય વચસ્તસ્ય ભૂપતેઃ પ્રણાયોદિતમ
પ્રત્યુવાચ સ તં વૈશ્યઃ પ્રશ્રયાવનતો નૃપમ ||19||

વૈશ્ય ઉવાચ ||20||

સમાધિર્નામ વૈશ્યો‌உહમુત્પન્નો ધનિનાં કુલે
પુત્રદારૈર્નિરસ્તશ્ચ ધનલોભાદ અસાધુભિઃ ||21||

વિહીનશ્ચ ધનૈદારૈઃ પુત્રૈરાદાય મે ધનમ|
વનમભ્યાગતો દુઃખી નિરસ્તશ્ચાપ્તબન્ધુભિઃ ||22||

સો‌உહં ન વેદ્મિ પુત્રાણાં કુશલાકુશલાત્મિકામ|
પ્રવૃત્તિં સ્વજનાનાં ચ દારાણાં ચાત્ર સંસ્થિતઃ ||23||

કિં નુ તેષાં ગૃહે ક્ષેમમ અક્ષેમં કિંનુ સામ્પ્રતં
કથં તેકિંનુસદ્વૃત્તા દુર્વૃત્તા કિંનુમેસુતાઃ ||24||

રાજોવાચ ||25||

યૈર્નિરસ્તો ભવાંલ્લુબ્ધૈઃ પુત્રદારાદિભિર્ધનૈઃ ||26||

તેષુ કિં ભવતઃ સ્નેહ મનુબધ્નાતિ માનસમ ||27||

વૈશ્ય ઉવાચ ||28||

એવમેતદ્યથા પ્રાહ ભવાનસ્મદ્ગતં વચઃ
કિં કરોમિ ન બધ્નાતિ મમ નિષ્ટુરતાં મનઃ ||29||

ઐઃ સંત્યજ્ય પિતૃસ્નેહં ધન લુબ્ધૈર્નિરાકૃતઃ
પતિઃસ્વજનહાર્દં ચ હાર્દિતેષ્વેવ મે મનઃ| ||30||

કિમેતન્નાભિજાનામિ જાનન્નપિ મહામતે
યત્પ્રેમ પ્રવણં ચિત્તં વિગુણેષ્વપિ બન્ધુષુ ||31||

તેષાં કૃતે મે નિઃશ્વાસો દૌર્મનસ્યં ચજાયતે ||32||

અરોમિ કિં યન્ન મનસ્તેષ્વપ્રીતિષુ નિષ્ઠુરમ ||33||

માકણ્ડેય ઉવાચ ||34||

તતસ્તૌ સહિતૌ વિપ્ર તંમુનિં સમુપસ્થિતૌ ||35||

સમાધિર્નામ વૈશ્યો‌உસૌ સ ચ પાર્ધિવ સત્તમઃ ||36||

કૃત્વા તુ તૌ યથાન્યાય્યં યથાર્હં તેન સંવિદમ|
ઉપવિષ્ટૌ કથાઃ કાશ્ચિત્‌ચ્ચક્રતુર્વૈશ્યપાર્ધિવૌ ||37||

રાજો‌ઉવાચ ||38||

ભગવંસ્ત્વામહં પ્રષ્ટુમિચ્છામ્યેકં વદસ્વતત ||39||

દુઃખાય યન્મે મનસઃ સ્વચિત્તાયત્તતાં વિના ||40||

મઆનતો‌உપિ યથાજ્ઞસ્ય કિમેતન્મુનિસત્તમઃ ||41||

અયં ચ ઇકૃતઃ પુત્રૈઃ દારૈર્ભૃત્યૈસ્તથોજ્ઘિતઃ
સ્વજનેન ચ સન્ત્યક્તઃ સ્તેષુ હાર્દી તથાપ્યતિ ||42||

એવ મેષ તથાહં ચ દ્વાવપ્ત્યન્તદુઃખિતૌ|
દૃષ્ટદોષે‌உપિ વિષયે મમત્વાકૃષ્ટમાનસૌ ||43||

તત્કેનૈતન્મહાભાગ યન્મોહો જ્ઞાનિનોરપિ
મમાસ્ય ચ ભવત્યેષા વિવેકાન્ધસ્ય મૂઢતા ||44||

ઋષિરુવાચ ||45||

જ્ઞાન મસ્તિ સમસ્તસ્ય જન્તોર્વ્ષય ગોચરે|
વિષયશ્ચ મહાભાગ યાન્તિ ચૈવં પૃથક્પૃથક ||46||

કેચિદ્દિવા તથા રાત્રૌ પ્રાણિનઃ સ્તુલ્યદૃષ્ટયઃ ||47||

જ્ઞાનિનો મનુજાઃ સત્યં કિં તુ તે ન હિ કેવલમ|
યતો હિ જ્ઞાનિનઃ સર્વે પશુપક્ષિમૃગાદયઃ ||48||

જ્ઞાનં ચ તન્મનુષ્યાણાં યત્તેષાં મૃગપક્ષિણાં
મનુષ્યાણાં ચ યત્તેષાં તુલ્યમન્યત્તથોભયોઃ ||49||

જ્ઞાને‌உપિ સતિ પશ્યૈતાન પતગાઞ્છાબચઞ્ચુષુ|
કણમોક્ષાદૃતાન મોહાત્પીડ્યમાનાનપિ ક્ષુધા ||50||

માનુષા મનુજવ્યાઘ્ર સાભિલાષાઃ સુતાન પ્રતિ
લોભાત પ્રત્યુપકારાય નન્વેતાન કિં ન પશ્યસિ ||51||

તથાપિ મમતાવર્તે મોહગર્તે નિપાતિતાઃ
મહામાયા પ્રભાવેણ સંસારસ્થિતિકારિણા ||52||

તન્નાત્ર વિસ્મયઃ કાર્યો યોગનિદ્રા જગત્પતેઃ|
મહામાયા હરેશ્ચૈષા તયા સમ્મોહ્યતે જગત ||53||

જ્ઙાનિનામપિ ચેતાંસિ દેવી ભગવતી હિ સા
બલાદાકષ્યમોહાય મહામાયા પ્રયચ્છતિ ||54||

તયા વિસૃજ્યતે વિશ્વં જગદેતચ્ચરાચરમ |
સૈષા પ્રસન્ના વરદા નૃણાં ભવતિ મુક્તયે ||55||

સા વિદ્યા પરમા મુક્તેર્હેતુભૂતા સનાતની
સંસારબંધહેતુશ્ચ સૈવ સર્વેશ્વરેશ્વરી ||56||

રાજોવાચ ||57||

ભગવન કાહિ સા દેવી મામાયેતિ યાં ભવાન |
બ્રવીતિ ક્થમુત્પન્ના સા કર્માસ્યાશ્ચ કિં દ્વિજ ||58||

યત્પ્રભાવા ચ સા દેવી યત્સ્વરૂપા યદુદ્ભવા|
તત્સર્વં શ્રોતુમિચ્છામિ ત્વત્તો બ્રહ્મવિદાં વર ||59||

ઋષિરુવાચ ||60||

નિત્યૈવ સા જગન્મૂર્તિસ્તયા સર્વમિદં તતમ ||61||

તથાપિ તત્સમુત્પત્તિર્બહુધા શ્રૂયતાં મમઃ ||62||

દેવાનાં કાર્યસિદ્ધ્યર્થમ આવિર્ભવતિ સા યદા|
ઉત્પન્નેતિ તદા લોકે સા નિત્યાપ્યભિધીયતે ||63||

યોગનિદ્રાં યદા વિષ્ણુર્જગત્યેકાર્ણવીકૃતે|
આસ્તીર્ય શેષમભજત કલ્પાન્તે ભગવાન પ્રભુઃ ||64||

તદા દ્વાવસુરૌ ઘોરૌ વિખ્યાતૌ મધુકૈટભૌ|
વિષ્ણુકર્ણમલોદ્ભૂતૌ હન્તું બ્રહ્માણમુદ્યતૌ ||65||

સ નાભિ કમલે વિષ્ણોઃ સ્થિતો બ્રહ્મા પ્રજાપતિઃ
દૃષ્ટ્વા તાવસુરૌ ચોગ્રૌ પ્રસુપ્તં ચ જનાર્દનમ ||66||

તુષ્ટાવ યોગનિદ્રાં તામેકાગ્રહૃદયઃ સ્થિતઃ
વિબોધનાર્ધાય હરેર્હરિનેત્રકૃતાલયામ ||67||

વિશ્વેશ્વરીં જગદ્ધાત્રીં સ્થિતિસંહારકારિણીમ|
નિદ્રાં ભગવતીં વિષ્ણોરતુલાં તેજસઃ પ્રભુઃ ||68||

બ્રહ્મોવાચ ||69||

ત્વં સ્વાહા ત્વં સ્વધા ત્વંહિ વષટ્કારઃ સ્વરાત્મિકા|
સુધા ત્વમક્ષરે નિત્યે ત્રિધા માત્રાત્મિકા સ્થિતા ||70||

અર્ધમાત્રા સ્થિતા નિત્યા યાનુચ્ચાર્યાવિશેષતઃ
ત્વમેવ સા ત્વં સાવિત્રી ત્વં દેવ જનની પરા ||71||

ત્વયૈતદ્ધાર્યતે વિશ્વં ત્વયૈતત સૃજ્યતે જગત|
ત્વયૈતત પાલ્યતે દેવિ ત્વમત્સ્યન્તે ચ સર્વદા ||72||

વિસૃષ્ટૌ સૃષ્ટિરૂપાત્વં સ્થિતિ રૂપા ચ પાલને|
તથા સંહૃતિરૂપાન્તે જગતો‌உસ્ય જગન્મયે ||73||

મહાવિદ્યા મહામાયા મહામેધા મહાસ્મૃતિઃ|
મહામોહા ચ ભવતી મહાદેવી મહાસુરી ||74||

પ્રકૃતિસ્ત્વં ચ સર્વસ્ય ગુણત્રય વિભાવિની|
કાળરાત્રિર્મહારાત્રિર્મોહરાત્રિશ્ચ દારુણા ||75||

ત્વં શ્રીસ્ત્વમીશ્વરી ત્વં હ્રીસ્ત્વં બુદ્ધિર્ભોધલક્ષણા|
લજ્જાપુષ્ટિસ્તથા તુષ્ટિસ્ત્વં શાન્તિઃ ક્ષાન્તિ રેવ ચ ||76||

ખડ્ગિની શૂલિની ઘોરા ગદિની ચક્રિણી તથા|
શંખિણી ચાપિની બાણાભુશુણ્ડીપરિઘાયુધા ||77||

સૌમ્યા સૌમ્યતરાશેષસૌમ્યેભ્યસ્ત્વતિસુન્દરી
પરાપરાણાં પરમા ત્વમેવ પરમેશ્વરી ||78||

યચ્ચ કિઞ્ચિત્ક્વચિદ્વસ્તુ સદસદ્વાખિલાત્મિકે|
તસ્ય સર્વસ્ય યા શક્તિઃ સા ત્વં કિં સ્તૂયસેમયા ||79||

યયા ત્વયા જગત સ્રષ્ટા જગત્પાતાત્તિ યો જગત|
સો‌உપિ નિદ્રાવશં નીતઃ કસ્ત્વાં સ્તોતુમિહેશ્વરઃ ||80||

વિષ્ણુઃ શરીરગ્રહણમ અહમીશાન એવ ચ
કારિતાસ્તે યતો‌உતસ્ત્વાં કઃ સ્તોતું શક્તિમાન ભવેત ||81||

સા ત્વમિત્થં પ્રભાવૈઃ સ્વૈરુદારૈર્દેવિ સંસ્તુતા|
મોહયૈતૌ દુરાધર્ષાવસુરૌ મધુકૈટભૌ ||82||

પ્રબોધં ચ જગત્સ્વામી નીયતામચ્યુતા લઘુ ||83||
બોધશ્ચ ક્રિયતામસ્ય હન્તુમેતૌ મહાસુરૌ ||83||

ઋષિરુવાચ ||84||

એવં સ્તુતા તદા દેવી તામસી તત્ર વેધસા
વિષ્ણોઃ પ્રભોધનાર્ધાય નિહન્તું મધુકૈટભૌ ||85||

નેત્રાસ્યનાસિકાબાહુહૃદયેભ્યસ્તથોરસઃ|
નિર્ગમ્ય દર્શને તસ્થૌ બ્રહ્મણો અવ્યક્તજન્મનઃ ||86||

ઉત્તસ્થૌ ચ જગન્નાથઃ સ્તયા મુક્તો જનાર્દનઃ|
એકાર્ણવે અહિશયનાત્તતઃ સ દદૃશે ચ તૌ ||87||

મધુકૈટભૌ દુરાત્માના વતિવીર્યપરાક્રમૌ
ક્રોધરક્તેક્ષણાવત્તું બ્રહ્મણાં જનિતોદ્યમૌ ||88||

સમુત્થાય તતસ્તાભ્યાં યુયુધે ભગવાન હરિઃ
પઞ્ચવર્ષસહસ્ત્રાણિ બાહુપ્રહરણો વિભુઃ ||89||

તાવપ્યતિબલોન્મત્તૌ મહામાયાવિમોહિતૌ ||90||

ઉક્તવન્તૌ વરો‌உસ્મત્તો વ્રિયતામિતિ કેશવમ ||91||

શ્રી ભગવાનુવાચ ||92||

ભવેતામદ્ય મે તુષ્ટૌ મમ વધ્યાવુભાવપિ ||93||

કિમન્યેન વરેણાત્ર એતાવૃદ્દિ વૃતં મમ ||94||

ઋષિરુવાચ ||95||

વઞ્ચિતાભ્યામિતિ તદા સર્વમાપોમયં જગત|
વિલોક્ય તાભ્યાં ગદિતો ભગવાન કમલેક્ષણઃ ||96||

આવાં જહિ ન યત્રોર્વી સલિલેન પરિપ્લુતા| ||97||

ઋષિરુવાચ ||98||

તથેત્યુક્ત્વા ભગવતા શંખચક્રગદાભૃતા|
કૃત્વા ચક્રેણ વૈ છિન્ને જઘને શિરસી તયોઃ ||99||

એવમેષા સમુત્પન્ના બ્રહ્મણા સંસ્તુતા સ્વયમ|
પ્રભાવમસ્યા દેવ્યાસ્તુ ભૂયઃ શૃણુ વદામિ તે ||100||

|| જય જય શ્રી સ્વસ્તિ શ્રીમાર્કણ્ડેયપુરાણે સાવર્ણિકે મન્વન્તરે દેવીમહાત્મ્યે મધુકૈટભવધો નામ પ્રધમો‌உધ્યાયઃ ||

આહુતિ

ઓં એં સાંગાયૈ સાયુધાયૈ સશક્તિકાયૈ સપરિવારાયૈ સવાહનાયૈ એં બીજાધિષ્ટાયૈ મહા કાળિકાયૈ મહા અહુતિં સમર્પયામિ નમઃ સ્વાહા ||

રચન: ઋષિ માર્કંડેય

મહિષાસુર સૈન્યવધો નામ દ્વિતીયો‌உધ્યાયઃ ||

અસ્ય સપ્ત સતીમધ્યમ ચરિત્રસ્ય વિષ્ણુર ઋષિઃ | ઉષ્ણિક છંદઃ | શ્રીમહાલક્ષ્મીદેવતા| શાકંભરી શક્તિઃ | દુર્ગા બીજમ | વાયુસ્તત્ત્વમ | યજુર્વેદઃ સ્વરૂપમ | શ્રી મહાલક્ષ્મીપ્રીત્યર્થે મધ્યમ ચરિત્ર જપે વિનિયોગઃ ||

ધ્યાનં
ઓં અક્ષસ્રક્પરશું ગદેષુકુલિશં પદ્મં ધનુઃ કુણ્ડિકાં
દણ્ડં શક્તિમસિં ચ ચર્મ જલજં ઘણ્ટાં સુરાભાજનમ |
શૂલં પાશસુદર્શને ચ દધતીં હસ્તૈઃ પ્રવાળ પ્રભાં
સેવે સૈરિભમર્દિનીમિહ મહલક્ષ્મીં સરોજસ્થિતામ ||

ઋષિરુવાચ ||1||

દેવાસુરમભૂદ્યુદ્ધં પૂર્ણમબ્દશતં પુરા|
મહિષે‌உસુરાણામ અધિપે દેવાનાંચ પુરન્દરે

તત્રાસુરૈર્મહાવીર્યિર્દેવસૈન્યં પરાજિતં|
જિત્વા ચ સકલાન દેવાન ઇન્દ્રો‌உભૂન્મહિષાસુરઃ ||3||

તતઃ પરાજિતા દેવાઃ પદ્મયોનિં પ્રજાપતિમ|
પુરસ્કૃત્યગતાસ્તત્ર યત્રેશ ગરુડધ્વજૌ ||4||

યથાવૃત્તં તયોસ્તદ્વન મહિષાસુરચેષ્ટિતમ|
ત્રિદશાઃ કથયામાસુર્દેવાભિભવવિસ્તરમ ||5||

સૂર્યેન્દ્રાગ્ન્યનિલેન્દૂનાં યમસ્ય વરુણસ્ય ચ
અન્યેષાં ચાધિકારાન્સ સ્વયમેવાધિતિષ્ટતિ ||6||

સ્વર્ગાન્નિરાકૃતાઃ સર્વે તેન દેવ ગણા ભુવિઃ|
વિચરન્તિ યથા મર્ત્યા મહિષેણ દુરાત્મના ||6||

એતદ્વઃ કથિતં સર્વમ અમરારિવિચેષ્ટિતમ|
શરણં વઃ પ્રપન્નાઃ સ્મો વધસ્તસ્ય વિચિન્ત્યતામ ||8||

ઇત્થં નિશમ્ય દેવાનાં વચાંસિ મધુસૂધનઃ
ચકાર કોપં શમ્ભુશ્ચ ભ્રુકુટીકુટિલાનનૌ ||9||

તતો‌உતિકોપપૂર્ણસ્ય ચક્રિણો વદનાત્તતઃ|
નિશ્ચક્રામ મહત્તેજો બ્રહ્મણઃ શઙ્કરસ્ય ચ ||10||

અન્યેષાં ચૈવ દેવાનાં શક્રાદીનાં શરીરતઃ|
નિર્ગતં સુમહત્તેજઃ સ્તચ્ચૈક્યં સમગચ્છત ||11||

અતીવ તેજસઃ કૂટં જ્વલન્તમિવ પર્વતમ|
દદૃશુસ્તે સુરાસ્તત્ર જ્વાલાવ્યાપ્તદિગન્તરમ ||12||

અતુલં તત્ર તત્તેજઃ સર્વદેવ શરીરજમ|
એકસ્થં તદભૂન્નારી વ્યાપ્તલોકત્રયં ત્વિષા ||13||

યદભૂચ્છામ્ભવં તેજઃ સ્તેનાજાયત તન્મુખમ|
યામ્યેન ચાભવન કેશા બાહવો વિષ્ણુતેજસા ||14||

સૌમ્યેન સ્તનયોર્યુગ્મં મધ્યં ચૈંદ્રેણ ચાભવત|
વારુણેન ચ જંઘોરૂ નિતમ્બસ્તેજસા ભુવઃ ||15||

બ્રહ્મણસ્તેજસા પાદૌ તદઙ્ગુળ્યો‌உર્ક તેજસા|
વસૂનાં ચ કરાઙ્ગુળ્યઃ કૌબેરેણ ચ નાસિકા ||16||

તસ્યાસ્તુ દન્તાઃ સમ્ભૂતા પ્રાજાપત્યેન તેજસા
નયનત્રિતયં જજ્ઞે તથા પાવકતેજસા ||17||

ભ્રુવૌ ચ સન્ધ્યયોસ્તેજઃ શ્રવણાવનિલસ્ય ચ
અન્યેષાં ચૈવ દેવાનાં સમ્ભવસ્તેજસાં શિવ ||18||

તતઃ સમસ્ત દેવાનાં તેજોરાશિસમુદ્ભવામ|
તાં વિલોક્ય મુદં પ્રાપુઃ અમરા મહિષાર્દિતાઃ ||19||

શૂલં શૂલાદ્વિનિષ્કૃષ્ય દદૌ તસ્યૈ પિનાકધૃક|
ચક્રં ચ દત્તવાન કૃષ્ણઃ સમુત્પાટ્ય સ્વચક્રતઃ ||20||

શઙ્ખં ચ વરુણઃ શક્તિં દદૌ તસ્યૈ હુતાશનઃ
મારુતો દત્તવાંશ્ચાપં બાણપૂર્ણે તથેષુધી ||21||

વજ્રમિન્દ્રઃ સમુત્પાટ્ય કુલિશાદમરાધિપઃ|
દદૌ તસ્યૈ સહસ્રાક્ષો ઘણ્ટામૈરાવતાદ્ગજાત ||22||

કાલદણ્ડાદ્યમો દણ્ડં પાશં ચામ્બુપતિર્દદૌ|
પ્રજાપતિશ્ચાક્ષમાલાં દદૌ બ્રહ્મા કમણ્ડલં ||23||

સમસ્તરોમકૂપેષુ નિજ રશ્મીન દિવાકરઃ
કાલશ્ચ દત્તવાન ખડ્ગં તસ્યાઃ શ્ચર્મ ચ નિર્મલમ ||24||

ક્ષીરોદશ્ચામલં હારમ અજરે ચ તથામ્બરે
ચૂડામણિં તથાદિવ્યં કુણ્ડલે કટકાનિચ ||25||

અર્ધચન્દ્રં તધા શુભ્રં કેયૂરાન સર્વ બાહુષુ
નૂપુરૌ વિમલૌ તદ્વ દ્ગ્રૈવેયકમનુત્તમમ ||26||

અઙ્ગુળીયકરત્નાનિ સમસ્તાસ્વઙ્ગુળીષુ ચ
વિશ્વ કર્મા દદૌ તસ્યૈ પરશું ચાતિ નિર્મલં ||27||

અસ્ત્રાણ્યનેકરૂપાણિ તથા‌உભેદ્યં ચ દંશનમ|
અમ્લાન પઙ્કજાં માલાં શિરસ્યુ રસિ ચાપરામ||28||

અદદજ્જલધિસ્તસ્યૈ પઙ્કજં ચાતિશોભનમ|
હિમવાન વાહનં સિંહં રત્નાનિ વિવિધાનિચ ||29||

દદાવશૂન્યં સુરયા પાનપાત્રં દનાધિપઃ|
શેષશ્ચ સર્વ નાગેશો મહામણિ વિભૂષિતમ ||30||

નાગહારં દદૌ તસ્યૈ ધત્તે યઃ પૃથિવીમિમામ|
અન્યૈરપિ સુરૈર્દેવી ભૂષણૈઃ આયુધૈસ્તથાઃ ||31||

સમ્માનિતા નનાદોચ્ચૈઃ સાટ્ટહાસં મુહુર્મુહુ|
તસ્યાનાદેન ઘોરેણ કૃત્સ્ન માપૂરિતં નભઃ ||32||

અમાયતાતિમહતા પ્રતિશબ્દો મહાનભૂત|
ચુક્ષુભુઃ સકલાલોકાઃ સમુદ્રાશ્ચ ચકમ્પિરે ||33||

ચચાલ વસુધા ચેલુઃ સકલાશ્ચ મહીધરાઃ|
જયેતિ દેવાશ્ચ મુદા તામૂચુઃ સિંહવાહિનીમ ||34||

તુષ્ટુવુર્મુનયશ્ચૈનાં ભક્તિનમ્રાત્મમૂર્તયઃ|
દૃષ્ટ્વા સમસ્તં સંક્ષુબ્ધં ત્રૈલોક્યમ અમરારયઃ ||35||

સન્નદ્ધાખિલસૈન્યાસ્તે સમુત્તસ્થુરુદાયુદાઃ|
આઃ કિમેતદિતિ ક્રોધાદાભાષ્ય મહિષાસુરઃ ||36||

અભ્યધાવત તં શબ્દમ અશેષૈરસુરૈર્વૃતઃ|
સ દદર્ષ તતો દેવીં વ્યાપ્તલોકત્રયાં ત્વિષા ||37||

પાદાક્રાન્ત્યા નતભુવં કિરીટોલ્લિખિતામ્બરામ|
ક્ષોભિતાશેષપાતાળાં ધનુર્જ્યાનિઃસ્વનેન તામ ||38||

દિશો ભુજસહસ્રેણ સમન્તાદ્વ્યાપ્ય સંસ્થિતામ|
તતઃ પ્રવવૃતે યુદ્ધં તયા દેવ્યા સુરદ્વિષાં ||39||

શસ્ત્રાસ્ત્રૈર્ભહુધા મુક્તૈરાદીપિતદિગન્તરમ|
મહિષાસુરસેનાનીશ્ચિક્ષુરાખ્યો મહાસુરઃ ||40||

યુયુધે ચમરશ્ચાન્યૈશ્ચતુરઙ્ગબલાન્વિતઃ|
રથાનામયુતૈઃ ષડ્ભિઃ રુદગ્રાખ્યો મહાસુરઃ ||41||

અયુધ્યતાયુતાનાં ચ સહસ્રેણ મહાહનુઃ|
પઞ્ચાશદ્ભિશ્ચ નિયુતૈરસિલોમા મહાસુરઃ ||42||

અયુતાનાં શતૈઃ ષડ્ભિઃર્ભાષ્કલો યુયુધે રણે|
ગજવાજિ સહસ્રૌઘૈ રનેકૈઃ પરિવારિતઃ ||43||

વૃતો રથાનાં કોટ્યા ચ યુદ્ધે તસ્મિન્નયુધ્યત|
બિડાલાખ્યો‌உયુતાનાં ચ પઞ્ચાશદ્ભિરથાયુતૈઃ ||44||

યુયુધે સંયુગે તત્ર રથાનાં પરિવારિતઃ|
અન્યે ચ તત્રાયુતશો રથનાગહયૈર્વૃતાઃ ||45||

યુયુધુઃ સંયુગે દેવ્યા સહ તત્ર મહાસુરાઃ|
કોટિકોટિસહસ્ત્રૈસ્તુ રથાનાં દન્તિનાં તથા ||46||

હયાનાં ચ વૃતો યુદ્ધે તત્રાભૂન્મહિષાસુરઃ|
તોમરૈર્ભિન્ધિપાલૈશ્ચ શક્તિભિર્મુસલૈસ્તથા ||47||

યુયુધુઃ સંયુગે દેવ્યા ખડ્ગૈઃ પરસુપટ્ટિસૈઃ|
કેચિચ્છ ચિક્ષિપુઃ શક્તીઃ કેચિત પાશાંસ્તથાપરે ||48||

દેવીં ખડ્ગપ્રહારૈસ્તુ તે તાં હન્તું પ્રચક્રમુઃ|
સાપિ દેવી તતસ્તાનિ શસ્ત્રાણ્યસ્ત્રાણિ ચણ્ડિકા ||49||

લીલ યૈવ પ્રચિચ્છેદ નિજશસ્ત્રાસ્ત્રવર્ષિણી|
અનાયસ્તાનના દેવી સ્તૂયમાના સુરર્ષિભિઃ ||50||

મુમોચાસુરદેહેષુ શસ્ત્રાણ્યસ્ત્રાણિ ચેશ્વરી|
સો‌உપિ ક્રુદ્ધો ધુતસટો દેવ્યા વાહનકેસરી ||51||

ચચારાસુર સૈન્યેષુ વનેષ્વિવ હુતાશનઃ|
નિઃશ્વાસાન મુમુચેયાંશ્ચ યુધ્યમાનારણે‌உમ્બિકા||52||

ત એવ સધ્યસમ્ભૂતા ગણાઃ શતસહસ્રશઃ|
યુયુધુસ્તે પરશુભિર્ભિન્દિપાલાસિપટ્ટિશૈઃ ||53||

નાશયન્તો‌உઅસુરગણાન દેવીશક્ત્યુપબૃંહિતાઃ|
અવાદયન્તા પટહાન ગણાઃ શઙાં સ્તથાપરે ||54||

મૃદઙ્ગાંશ્ચ તથૈવાન્યે તસ્મિન્યુદ્ધ મહોત્સવે|
તતોદેવી ત્રિશૂલેન ગદયા શક્તિવૃષ્ટિભિઃ||55||

ખડ્ગાદિભિશ્ચ શતશો નિજઘાન મહાસુરાન|
પાતયામાસ ચૈવાન્યાન ઘણ્ટાસ્વનવિમોહિતાન ||56||

અસુરાન ભુવિપાશેન બધ્વાચાન્યાનકર્ષયત|
કેચિદ દ્વિધાકૃતા સ્તીક્ષ્ણૈઃ ખડ્ગપાતૈસ્તથાપરે ||57||

વિપોથિતા નિપાતેન ગદયા ભુવિ શેરતે|
વેમુશ્ચ કેચિદ્રુધિરં મુસલેન ભૃશં હતાઃ ||58||

કેચિન્નિપતિતા ભૂમૌ ભિન્નાઃ શૂલેન વક્ષસિ|
નિરન્તરાઃ શરૌઘેન કૃતાઃ કેચિદ્રણાજિરે ||59||

શલ્યાનુકારિણઃ પ્રાણાન મમુચુસ્ત્રિદશાર્દનાઃ|
કેષાઞ્ચિદ્બાહવશ્ચિન્નાશ્ચિન્નગ્રીવાસ્તથાપરે ||60||

શિરાંસિ પેતુરન્યેષામ અન્યે મધ્યે વિદારિતાઃ|
વિચ્છિન્નજજ્ઘાસ્વપરે પેતુરુર્વ્યાં મહાસુરાઃ ||61||

એકબાહ્વક્ષિચરણાઃ કેચિદ્દેવ્યા દ્વિધાકૃતાઃ|
છિન્નેપિ ચાન્યે શિરસિ પતિતાઃ પુનરુત્થિતાઃ ||62||

કબન્ધા યુયુધુર્દેવ્યા ગૃહીતપરમાયુધાઃ|
નનૃતુશ્ચાપરે તત્ર યુદ્દે તૂર્યલયાશ્રિતાઃ ||63||

કબન્ધાશ્ચિન્નશિરસઃ ખડ્ગશક્ય્તૃષ્ટિપાણયઃ|
તિષ્ઠ તિષ્ઠેતિ ભાષન્તો દેવી મન્યે મહાસુરાઃ ||64||

પાતિતૈ રથનાગાશ્વૈઃ આસુરૈશ્ચ વસુન્ધરા|
અગમ્યા સાભવત્તત્ર યત્રાભૂત સ મહારણઃ ||65||

શોણિતૌઘા મહાનદ્યસ્સદ્યસ્તત્ર વિસુસ્રુવુઃ|
મધ્યે ચાસુરસૈન્યસ્ય વારણાસુરવાજિનામ ||66||

ક્ષણેન તન્મહાસૈન્યમસુરાણાં તથા‌உમ્બિકા|
નિન્યે ક્ષયં યથા વહ્નિસ્તૃણદારુ મહાચયમ ||67||

સચ સિંહો મહાનાદમુત્સૃજન ધુતકેસરઃ|
શરીરેભ્યો‌உમરારીણામસૂનિવ વિચિન્વતિ ||68||

દેવ્યા ગણૈશ્ચ તૈસ્તત્ર કૃતં યુદ્ધં તથાસુરૈઃ|
યથૈષાં તુષ્ટુવુર્દેવાઃ પુષ્પવૃષ્ટિમુચો દિવિ ||69||

જય જય શ્રી માર્કણ્ડેય પુરાણે સાવર્નિકે મન્વન્તરે દેવિ મહત્મ્યે મહિષાસુરસૈન્યવધો નામ દ્વિતીયો‌உધ્યાયઃ||

આહુતિ
ઓં હ્રીં સાંગાયૈ સાયુધાયૈ સશક્તિકાયૈ સપરિવારાયૈ સવાહનાયૈ અષ્ટાવિંશતિ વર્ણાત્મિકાયૈ લક્શ્મી બીજાદિષ્ટાયૈ મહાહુતિં સમર્પયામિ નમઃ સ્વાહા |

રચન: ઋષિ માર્કંડેય

મહિષાસુરવધો નામ તૃતીયો‌உધ્યાયઃ ||

ધ્યાનં
ઓં ઉદ્યદ્ભાનુસહસ્રકાંતિમ અરુણક્ષૌમાં શિરોમાલિકાં
રક્તાલિપ્ત પયોધરાં જપવટીં વિદ્યામભીતિં વરમ |
હસ્તાબ્જૈર્ધધતીં ત્રિનેત્રવક્ત્રારવિંદશ્રિયં
દેવીં બદ્ધહિમાંશુરત્નમકુટાં વંદે‌உરવિંદસ્થિતામ ||

ઋષિરુવાચ ||1||

નિહન્યમાનં તત્સૈન્યમ અવલોક્ય મહાસુરઃ|
સેનાનીશ્ચિક્ષુરઃ કોપાદ ધ્યયૌ યોદ્ધુમથામ્બિકામ ||2||

સ દેવીં શરવર્ષેણ વવર્ષ સમરે‌உસુરઃ|
યથા મેરુગિરેઃશૃઙ્ગં તોયવર્ષેણ તોયદઃ ||3||

તસ્ય છિત્વા તતો દેવી લીલયૈવ શરોત્કરાન|
જઘાન તુરગાન્બાણૈર્યન્તારં ચૈવ વાજિનામ ||4||

ચિચ્છેદ ચ ધનુઃસધ્યો ધ્વજં ચાતિસમુચ્છૃતમ|
વિવ્યાધ ચૈવ ગાત્રેષુ ચિન્નધન્વાનમાશુગૈઃ ||5||

સચ્છિન્નધન્વા વિરથો હતાશ્વો હતસારથિઃ|
અભ્યધાવત તાં દેવીં ખડ્ગચર્મધરો‌உસુરઃ ||6||

સિંહમાહત્ય ખડ્ગેન તીક્ષ્ણધારેણ મૂર્ધનિ|
આજઘાન ભુજે સવ્યે દેવીમ અવ્યતિવેગવાન ||6||

તસ્યાઃ ખડ્ગો ભુજં પ્રાપ્ય પફાલ નૃપનંદન|
તતો જગ્રાહ શૂલં સ કોપાદ અરુણલોચનઃ ||8||

ચિક્ષેપ ચ તતસ્તત્તુ ભદ્રકાળ્યાં મહાસુરઃ|
જાજ્વલ્યમાનં તેજોભી રવિબિંબમિવામ્બરાત ||9||

દૃષ્ટ્વા તદાપતચ્છૂલં દેવી શૂલમમુઞ્ચત|
તચ્છૂલંશતધા તેન નીતં શૂલં સ ચ મહાસુરઃ ||10||

હતે તસ્મિન્મહાવીર્યે મહિષસ્ય ચમૂપતૌ|
આજગામ ગજારૂડઃ શ્ચામરસ્ત્રિદશાર્દનઃ ||11||

સો‌உપિ શક્તિંમુમોચાથ દેવ્યાસ્તામ અમ્બિકા દ્રુતમ|
હુઙ્કારાભિહતાં ભૂમૌ પાતયામાસનિષ્પ્રભામ ||12||

ભગ્નાં શક્તિં નિપતિતાં દૃષ્ટ્વા ક્રોધસમન્વિતઃ
ચિક્ષેપ ચામરઃ શૂલં બાણૈસ્તદપિ સાચ્છિનત ||13||

તતઃ સિંહઃસમુત્પત્ય ગજકુન્તરે મ્ભાન્તરેસ્થિતઃ|
બાહુયુદ્ધેન યુયુધે તેનોચ્ચૈસ્ત્રિદશારિણા ||14||

યુધ્યમાનૌ તતસ્તૌ તુ તસ્માન્નાગાન્મહીં ગતૌ
યુયુધાતે‌உતિસંરબ્ધૌ પ્રહારૈ અતિદારુણૈઃ ||15||

તતો વેગાત ખમુત્પત્ય નિપત્ય ચ મૃગારિણા|
કરપ્રહારેણ શિરશ્ચામરસ્ય પૃથક કૃતમ ||16||

ઉદગ્રશ્ચ રણે દેવ્યા શિલાવૃક્ષાદિભિર્હતઃ|
દન્ત મુષ્ટિતલૈશ્ચૈવ કરાળશ્ચ નિપાતિતઃ ||17||

દેવી કૃદ્ધા ગદાપાતૈઃ શ્ચૂર્ણયામાસ ચોદ્ધતમ|
ભાષ્કલં ભિન્દિપાલેન બાણૈસ્તામ્રં તથાન્ધકમ ||18||

ઉગ્રાસ્યમુગ્રવીર્યં ચ તથૈવ ચ મહાહનુમ
ત્રિનેત્રા ચ ત્રિશૂલેન જઘાન પરમેશ્વરી ||19||

બિડાલસ્યાસિના કાયાત પાતયામાસ વૈ શિરઃ|
દુર્ધરં દુર્મુખં ચોભૌ શરૈર્નિન્યે યમક્ષયમ ||20||

એવં સંક્ષીયમાણે તુ સ્વસૈન્યે મહિષાસુરઃ|
માહિષેણ સ્વરૂપેણ ત્રાસયામાસતાન ગણાન ||21||

કાંશ્ચિત્તુણ્ડપ્રહારેણ ખુરક્ષેપૈસ્તથાપરાન|
લાઙ્ગૂલતાડિતાંશ્ચાન્યાન શૃઙ્ગાભ્યાં ચ વિદારિતા ||22||

વેગેન કાંશ્ચિદપરાન્નાદેન ભ્રમણેન ચ|
નિઃ શ્વાસપવનેનાન્યાન પાતયામાસ ભૂતલે||23||

નિપાત્ય પ્રમથાનીકમભ્યધાવત સો‌உસુરઃ
સિંહં હન્તું મહાદેવ્યાઃ કોપં ચક્રે તતો‌உમ્ભિકા ||24||

સો‌உપિ કોપાન્મહાવીર્યઃ ખુરક્ષુણ્ણમહીતલઃ|
શૃઙ્ગાભ્યાં પર્વતાનુચ્ચાંશ્ચિક્ષેપ ચ નનાદ ચ ||25||

વેગ ભ્રમણ વિક્ષુણ્ણા મહી તસ્ય વ્યશીર્યત|
લાઙ્ગૂલેનાહતશ્ચાબ્ધિઃ પ્લાવયામાસ સર્વતઃ ||26||

ધુતશૃઙ્ગ્વિભિન્નાશ્ચ ખણ્ડં ખણ્ડં યયુર્ઘનાઃ|
શ્વાસાનિલાસ્તાઃ શતશો નિપેતુર્નભસો‌உચલાઃ ||27||

ઇતિક્રોધસમાધ્માતમાપતન્તં મહાસુરમ|
દૃષ્ટ્વા સા ચણ્ડિકા કોપં તદ્વધાય તદા‌உકરોત ||28||

સા ક્ષિત્પ્વા તસ્ય વૈપાશં તં બબન્ધ મહાસુરમ|
તત્યાજમાહિષં રૂપં સો‌உપિ બદ્ધો મહામૃધે ||29||

તતઃ સિંહો‌உભવત્સધ્યો યાવત્તસ્યામ્બિકા શિરઃ|
છિનત્તિ તાવત પુરુષઃ ખડ્ગપાણિ રદૃશ્યત ||30||

તત એવાશુ પુરુષં દેવી ચિચ્છેદ સાયકૈઃ|
તં ખડ્ગચર્મણા સાર્ધં તતઃ સો‌உ ભૂન્મહા ગજઃ ||31||

કરેણ ચ મહાસિંહં તં ચકર્ષ જગર્જચ |
કર્ષતસ્તુ કરં દેવી ખડ્ગેન નિરકૃન્તત ||32||

તતો મહાસુરો ભૂયો માહિષં વપુરાસ્થિતઃ|
તથૈવ ક્ષોભયામાસ ત્રૈલોક્યં સચરાચરમ ||33||

તતઃ ક્રુદ્ધા જગન્માતા ચણ્ડિકા પાન મુત્તમમ|
પપૌ પુનઃ પુનશ્ચૈવ જહાસારુણલોચના ||34||

નનર્દ ચાસુરઃ સો‌உપિ બલવીર્યમદોદ્ધતઃ|
વિષાણાભ્યાં ચ ચિક્ષેપ ચણ્ડિકાં પ્રતિભૂધરાન ||35||

સા ચ તા ન્પ્રહિતાં સ્તેન ચૂર્ણયન્તી શરોત્કરૈઃ|
ઉવાચ તં મદોદ્ધૂતમુખરાગાકુલાક્ષરમ ||36||

દેવ્યુ‌ઉવાચ||

ગર્જ ગર્જ ક્ષણં મૂઢ મધુ યાવત્પિબામ્યહમ|
મયાત્વયિ હતે‌உત્રૈવ ગર્જિષ્યન્ત્યાશુ દેવતાઃ ||37||

ઋષિરુવાચ||

એવમુક્ત્વા સમુત્પત્ય સારૂઢા તં મહાસુરમ|
પાદેના ક્રમ્ય કણ્ઠે ચ શૂલેનૈન મતાડયત ||38||

તતઃ સો‌உપિ પદાક્રાન્તસ્તયા નિજમુખાત્તતઃ|
અર્ધ નિષ્ક્રાન્ત એવાસીદ્દેવ્યા વીર્યેણ સંવૃતઃ ||40||

અર્ધ નિષ્ક્રાન્ત એવાસૌ યુધ્યમાનો મહાસુરઃ |
તયા મહાસિના દેવ્યા શિરશ્છિત્ત્વા નિપાતિતઃ ||41||

તતો હાહાકૃતં સર્વં દૈત્યસૈન્યં નનાશ તત|
પ્રહર્ષં ચ પરં જગ્મુઃ સકલા દેવતાગણાઃ ||42||

તુષ્ટુ વુસ્તાં સુરા દેવીં સહદિવ્યૈર્મહર્ષિભિઃ|
જગુર્ગુન્ધર્વપતયો નનૃતુશ્ચાપ્સરોગણાઃ ||43||

|| ઇતિ શ્રી માર્કણ્ડેય પુરાણે સાવર્નિકે મન્વન્તરે દેવિ મહત્મ્યે મહિષાસુરવધો નામ તૃતીયો‌உધ્યાયં સમાપ્તમ ||

આહુતિ
હ્રીં જયંતી સાંગાયૈ સાયુધાયૈ સશક્તિકાયૈ સપરિવારાયૈ સવાહનાયૈ શ્રી મહાલક્ષ્મ્યૈ લક્ષ્મી બીજાદિષ્ટાયૈ મહાહુતિં સમર્પયામિ નમઃ સ્વાહા ||

રચન: ઋષિ માર્કંડેય

શક્રાદિસ્તુતિર્નામ ચતુર્ધો‌உધ્યાયઃ ||

ધ્યાનં
કાલાભ્રાભાં કટાક્ષૈર અરિ કુલ ભયદાં મૌળિ બદ્ધેંદુ રેખાં
શંખ ચક્ર કૃપાણં ત્રિશિખ મપિ કરૈર ઉદ્વહન્તીં ત્રિનત્રામ |
સિંહ સ્કંદાધિરૂઢાં ત્રિભુવન મખિલં તેજસા પૂરયંતીં
ધ્યાયેદ દુર્ગાં જયાખ્યાં ત્રિદશ પરિવૃતાં સેવિતાં સિદ્ધિ કામૈઃ ||

ઋષિરુવાચ ||1||

શક્રાદયઃ સુરગણા નિહતે‌உતિવીર્યે
તસ્મિન્દુરાત્મનિ સુરારિબલે ચ દેવ્યા |
તાં તુષ્ટુવુઃ પ્રણતિનમ્રશિરોધરાંસા
વાગ્ભિઃ પ્રહર્ષપુલકોદ્ગમચારુદેહાઃ || 2 ||

દેવ્યા યયા તતમિદં જગદાત્મશક્ત્યા
નિઃશેષદેવગણશક્તિસમૂહમૂર્ત્યા |
તામમ્બિકામખિલદેવમહર્ષિપૂજ્યાં
ભક્ત્યા નતાઃ સ્મ વિદધાતુશુભાનિ સા નઃ ||3||

યસ્યાઃ પ્રભાવમતુલં ભગવાનનન્તો
બ્રહ્મા હરશ્ચ નહિ વક્તુમલં બલં ચ |
સા ચણ્ડિકા‌உખિલ જગત્પરિપાલનાય
નાશાય ચાશુભભયસ્ય મતિં કરોતુ ||4||

યા શ્રીઃ સ્વયં સુકૃતિનાં ભવનેષ્વલક્ષ્મીઃ
પાપાત્મનાં કૃતધિયાં હૃદયેષુ બુદ્ધિઃ |
શ્રદ્થા સતાં કુલજનપ્રભવસ્ય લજ્જા
તાં ત્વાં નતાઃ સ્મ પરિપાલય દેવિ વિશ્વમ ||5||

કિં વર્ણયામ તવરૂપ મચિન્ત્યમેતત
કિઞ્ચાતિવીર્યમસુરક્ષયકારિ ભૂરિ |
કિં ચાહવેષુ ચરિતાનિ તવાત્ભુતાનિ
સર્વેષુ દેવ્યસુરદેવગણાદિકેષુ | ||6||

હેતુઃ સમસ્તજગતાં ત્રિગુણાપિ દોષૈઃ
ન જ્ઞાયસે હરિહરાદિભિરવ્યપારા |
સર્વાશ્રયાખિલમિદં જગદંશભૂતં
અવ્યાકૃતા હિ પરમા પ્રકૃતિસ્ત્વમાદ્યા ||6||

યસ્યાઃ સમસ્તસુરતા સમુદીરણેન
તૃપ્તિં પ્રયાતિ સકલેષુ મખેષુ દેવિ |
સ્વાહાસિ વૈ પિતૃ ગણસ્ય ચ તૃપ્તિ હેતુ
રુચ્ચાર્યસે ત્વમત એવ જનૈઃ સ્વધાચ ||8||

યા મુક્તિહેતુરવિચિન્ત્ય મહાવ્રતા ત્વં
અભ્યસ્યસે સુનિયતેન્દ્રિયતત્વસારૈઃ |
મોક્ષાર્થિભિર્મુનિભિરસ્તસમસ્તદોષૈ
ર્વિદ્યા‌உસિ સા ભગવતી પરમા હિ દેવિ ||9||

શબ્દાત્મિકા સુવિમલર્ગ્યજુષાં નિધાનં
મુદ્ગીથરમ્યપદપાઠવતાં ચ સામ્નામ |
દેવી ત્રયી ભગવતી ભવભાવનાય
વાર્તાસિ સર્વ જગતાં પરમાર્તિહન્ત્રી ||10||

મેધાસિ દેવિ વિદિતાખિલશાસ્ત્રસારા
દુર્ગા‌உસિ દુર્ગભવસાગરસનૌરસઙ્ગા |
શ્રીઃ કૈટ ભારિહૃદયૈકકૃતાધિવાસા
ગૌરી ત્વમેવ શશિમૌળિકૃત પ્રતિષ્ઠા ||11||

ઈષત્સહાસમમલં પરિપૂર્ણ ચન્દ્ર
બિમ્બાનુકારિ કનકોત્તમકાન્તિકાન્તમ |
અત્યદ્ભુતં પ્રહૃતમાત્તરુષા તથાપિ
વક્ત્રં વિલોક્ય સહસા મહિષાસુરેણ ||12||

દૃષ્ટ્વાતુ દેવિ કુપિતં ભ્રુકુટીકરાળ
મુદ્યચ્છશાઙ્કસદૃશચ્છવિ યન્ન સદ્યઃ |
પ્રાણાન મુમોચ મહિષસ્તદતીવ ચિત્રં
કૈર્જીવ્યતે હિ કુપિતાન્તકદર્શનેન | ||13||

દેવિપ્રસીદ પરમા ભવતી ભવાય
સદ્યો વિનાશયસિ કોપવતી કુલાનિ |
વિજ્ઞાતમેતદધુનૈવ યદસ્તમેતત
ન્નીતં બલં સુવિપુલં મહિષાસુરસ્ય ||14||

તે સમ્મતા જનપદેષુ ધનાનિ તેષાં
તેષાં યશાંસિ ન ચ સીદતિ ધર્મવર્ગઃ |
ધન્યાસ્ત‌એવ નિભૃતાત્મજભૃત્યદારા
યેષાં સદાભ્યુદયદા ભવતી પ્રસન્ના ||15||

ધર્મ્યાણિ દેવિ સકલાનિ સદૈવ કર્માનિ
ણ્યત્યાદૃતઃ પ્રતિદિનં સુકૃતી કરોતિ |
સ્વર્ગં પ્રયાતિ ચ તતો ભવતી પ્રસાદા
લ્લોકત્રયે‌உપિ ફલદા નનુ દેવિ તેન ||16||

દુર્ગે સ્મૃતા હરસિ ભીતિ મશેશ જન્તોઃ
સ્વસ્થૈઃ સ્મૃતા મતિમતીવ શુભાં દદાસિ |
દારિદ્ર્યદુઃખભયહારિણિ કા ત્વદન્યા
સર્વોપકારકરણાય સદાર્દ્રચિત્તા ||17||

એભિર્હતૈર્જગદુપૈતિ સુખં તથૈતે
કુર્વન્તુ નામ નરકાય ચિરાય પાપમ |
સંગ્રામમૃત્યુમધિગમ્ય દિવંપ્રયાન્તુ
મત્વેતિ નૂનમહિતાન્વિનિહંસિ દેવિ ||18||

દૃષ્ટ્વૈવ કિં ન ભવતી પ્રકરોતિ ભસ્મ
સર્વાસુરાનરિષુ યત્પ્રહિણોષિ શસ્ત્રમ |
લોકાન્પ્રયાન્તુ રિપવો‌உપિ હિ શસ્ત્રપૂતા
ઇત્થં મતિર્ભવતિ તેષ્વહિ તે‌உષુસાધ્વી ||19||

ખડ્ગ પ્રભાનિકરવિસ્ફુરણૈસ્તધોગ્રૈઃ
શૂલાગ્રકાન્તિનિવહેન દૃશો‌உસુરાણામ |
યન્નાગતા વિલયમંશુમદિંદુખણ્ડ
યોગ્યાનનં તવ વિલોક યતાં તદેતત ||20||

દુર્વૃત્ત વૃત્ત શમનં તવ દેવિ શીલં
રૂપં તથૈતદવિચિન્ત્યમતુલ્યમન્યૈઃ |
વીર્યં ચ હન્તૃ હૃતદેવપરાક્રમાણાં
વૈરિષ્વપિ પ્રકટિતૈવ દયા ત્વયેત્થમ ||21||

કેનોપમા ભવતુ તે‌உસ્ય પરાક્રમસ્ય
રૂપં ચ શતૃભય કાર્યતિહારિ કુત્ર |
ચિત્તેકૃપા સમરનિષ્ટુરતા ચ દૃષ્ટા
ત્વય્યેવ દેવિ વરદે ભુવનત્રયે‌உપિ ||22||

ત્રૈલોક્યમેતદખિલં રિપુનાશનેન
ત્રાતં ત્વયા સમરમૂર્ધનિ તે‌உપિ હત્વા |
નીતા દિવં રિપુગણા ભયમપ્યપાસ્તં
અસ્માકમુન્મદસુરારિભવં નમસ્તે ||23||

શૂલેન પાહિ નો દેવિ પાહિ ખડ્ગેન ચામ્ભિકે |
ઘણ્ટાસ્વનેન નઃ પાહિ ચાપજ્યાનિસ્વનેન ચ ||24||

પ્રાચ્યાં રક્ષ પ્રતીચ્યાં ચ ચણ્ડિકે રક્ષ દક્ષિણે |
ભ્રામણેનાત્મશૂલસ્ય ઉત્તરસ્યાં તથેશ્વરી ||25||

સૌમ્યાનિ યાનિ રૂપાણિ ત્રૈલોક્યે વિચરન્તિતે |
યાનિ ચાત્યન્ત ઘોરાણિ તૈરક્ષાસ્માંસ્તથાભુવમ ||26||

ખડ્ગશૂલગદાદીનિ યાનિ ચાસ્ત્રાણિ તે‌உમ્બિકે |
કરપલ્લવસઙ્ગીનિ તૈરસ્માન્રક્ષ સર્વતઃ ||27||

ઋષિરુવાચ ||28||

એવં સ્તુતા સુરૈર્દિવ્યૈઃ કુસુમૈર્નન્દનોદ્ભવૈઃ |
અર્ચિતા જગતાં ધાત્રી તથા ગન્ધાનુ લેપનૈઃ ||29||

ભક્ત્યા સમસ્તૈસ્રિ શૈર્દિવ્યૈર્ધૂપૈઃ સુધૂપિતા |
પ્રાહ પ્રસાદસુમુખી સમસ્તાન પ્રણતાન સુરાન| ||30||

દેવ્યુવાચ ||31||

વ્રિયતાં ત્રિદશાઃ સર્વે યદસ્મત્તો‌உભિવાઞ્છિતમ ||32||

દેવા ઊચુ ||33||

ભગવત્યા કૃતં સર્વં ન કિઞ્ચિદવશિષ્યતે |
યદયં નિહતઃ શત્રુ રસ્માકં મહિષાસુરઃ ||34||

યદિચાપિ વરો દેય સ્ત્વયા‌உસ્માકં મહેશ્વરિ |
સંસ્મૃતા સંસ્મૃતા ત્વં નો હિં સેથાઃપરમાપદઃ||35||

યશ્ચ મર્ત્યઃ સ્તવૈરેભિસ્ત્વાં સ્તોષ્યત્યમલાનને |
તસ્ય વિત્તર્દ્ધિવિભવૈર્ધનદારાદિ સમ્પદામ ||36||

વૃદ્દયે‌உ સ્મત્પ્રસન્ના ત્વં ભવેથાઃ સર્વદામ્ભિકે ||37||

ઋષિરુવાચ ||38||

ઇતિ પ્રસાદિતા દેવૈર્જગતો‌உર્થે તથાત્મનઃ |
તથેત્યુક્ત્વા ભદ્રકાળી બભૂવાન્તર્હિતા નૃપ ||39||

ઇત્યેતત્કથિતં ભૂપ સમ્ભૂતા સા યથાપુરા |
દેવી દેવશરીરેભ્યો જગત્પ્રયહિતૈષિણી ||40||

પુનશ્ચ ગૌરી દેહાત્સા સમુદ્ભૂતા યથાભવત |
વધાય દુષ્ટ દૈત્યાનાં તથા શુમ્ભનિશુમ્ભયોઃ ||41||

રક્ષણાય ચ લોકાનાં દેવાનામુપકારિણી |
તચ્છૃ ણુષ્વ મયાખ્યાતં યથાવત્કથયામિતે
હ્રીમ ઓં ||42||

|| જય જય શ્રી માર્કણ્ડેય પુરાણે સાવર્નિકે મન્વન્તરે દેવિ મહત્મ્યે શક્રાદિસ્તુતિર્નામ ચતુર્ધો‌உધ્યાયઃ સમાપ્તમ ||

આહુતિ
હ્રીં જયંતી સાંગાયૈ સાયુધાયૈ સશક્તિકાયૈ સપરિવારાયૈ સવાહનાયૈ શ્રી મહાલક્ષ્મ્યૈ લક્ષ્મી બીજાદિષ્ટાયૈ મહાહુતિં સમર્પયામિ નમઃ સ્વાહા ||

રચન: ઋષિ માર્કંડેય

દેવ્યા દૂત સંવાદો નામ પઞ્ચમો ધ્યાયઃ ||

અસ્ય શ્રી ઉત્તરચરિત્રસ્ય રુદ્ર ઋષિઃ | શ્રી મહાસરસ્વતી દેવતા | અનુષ્ટુપ્છન્ધઃ |ભીમા શક્તિઃ | ભ્રામરી બીજમ | સૂર્યસ્તત્વમ | સામવેદઃ | સ્વરૂપમ | શ્રી મહાસરસ્વતિપ્રીત્યર્થે | ઉત્તરચરિત્રપાઠે વિનિયોગઃ ||

ધ્યાનં
ઘણ્ટાશૂલહલાનિ શંખ મુસલે ચક્રં ધનુઃ સાયકં
હસ્તાબ્જૈર્ધદતીં ઘનાન્તવિલસચ્છીતાંશુતુલ્યપ્રભાં
ગૌરી દેહ સમુદ્ભવાં ત્રિજગતામ આધારભૂતાં મહા
પૂર્વામત્ર સરસ્વતી મનુભજે શુમ્ભાદિદૈત્યાર્દિનીં||

||ઋષિરુવાચ|| || 1 ||

પુરા શુમ્ભનિશુમ્ભાભ્યામસુરાભ્યાં શચીપતેઃ
ત્રૈલોક્યં યજ્ઞ્ય ભાગાશ્ચ હૃતા મદબલાશ્રયાત ||2||

તાવેવ સૂર્યતામ તદ્વદધિકારં તથૈન્દવં
કૌબેરમથ યામ્યં ચક્રાંતે વરુણસ્ય ચ
તાવેવ પવનર્દ્ધિ‌உં ચ ચક્રતુર્વહ્નિ કર્મચ
તતો દેવા વિનિર્ધૂતા ભ્રષ્ટરાજ્યાઃ પરાજિતાઃ ||3||

હૃતાધિકારાસ્ત્રિદશાસ્તાભ્યાં સર્વે નિરાકૃતા|
મહાસુરાભ્યાં તાં દેવીં સંસ્મરન્ત્યપરાજિતાં ||4||

તયાસ્માકં વરો દત્તો યધાપત્સુ સ્મૃતાખિલાઃ|
ભવતાં નાશયિષ્યામિ તત્ક્ષણાત્પરમાપદઃ ||5||

ઇતિકૃત્વા મતિં દેવા હિમવન્તં નગેશ્વરં|
જગ્મુસ્તત્ર તતો દેવીં વિષ્ણુમાયાં પ્રતુષ્ટુવુઃ ||6||

દેવા ઊચુઃ

નમો દેવ્યૈ મહાદેવ્યૈ શિવાયૈ સતતં નમઃ|
નમઃ પ્રકૃત્યૈ ભદ્રાયૈ નિયતાઃ પ્રણતાઃ સ્મતાં ||6||

રૌદ્રાય નમો નિત્યાયૈ ગૌર્યૈ ધાત્ર્યૈ નમો નમઃ
જ્યોત્સ્નાયૈ ચેન્દુરૂપિણ્યૈ સુખાયૈ સતતં નમઃ ||8||

કળ્યાણ્યૈ પ્રણતા વૃદ્ધ્યૈ સિદ્ધ્યૈ કુર્મો નમો નમઃ|
નૈરૃત્યૈ ભૂભૃતાં લક્ષ્મૈ શર્વાણ્યૈ તે નમો નમઃ ||9||

દુર્ગાયૈ દુર્ગપારાયૈ સારાયૈ સર્વકારિણ્યૈ
ખ્યાત્યૈ તથૈવ કૃષ્ણાયૈ ધૂમ્રાયૈ સતતં નમઃ ||10||

અતિસૌમ્યતિરૌદ્રાયૈ નતાસ્તસ્યૈ નમો નમઃ
નમો જગત્પ્રતિષ્ઠાયૈ દેવ્યૈ કૃત્યૈ નમો નમઃ ||11||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ વિષ્ણુમાયેતિ શબ્ધિતા|
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||12

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ ચેતનેત્યભિધીયતે|
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||13||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ બુદ્ધિરૂપેણ સંસ્થિતા|
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||14||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ નિદ્રારૂપેણ સંસ્થિતા|
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||15||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ ક્ષુધારૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||16||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ છાયારૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||17||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ શક્તિરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||18||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ તૃષ્ણારૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||19||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ ક્ષાન્તિરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||20||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ જાતિરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||21||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ લજ્જારૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||22||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ શાન્તિરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||23||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ શ્રદ્ધારૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||24||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ કાન્તિરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||25||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ લક્ષ્મીરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||26||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ વૃત્તિરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||27||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ સ્મૃતિરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||28||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ દયારૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||29||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ તુષ્ટિરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||30||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ માતૃરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||31||

યાદેવી સર્વભૂતેષૂ ભ્રાન્તિરૂપેણ સંસ્થિતા
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||32||

ઇન્દ્રિયાણામધિષ્ઠાત્રી ભૂતાનાં ચાખિલેષુ યા|
ભૂતેષુ સતતં તસ્યૈ વ્યાપ્તિ દેવ્યૈ નમો નમઃ ||33||

ચિતિરૂપેણ યા કૃત્સ્નમેત દ્વ્યાપ્ય સ્થિતા જગત
નમસ્તસ્યૈ, નમસ્તસ્યૈ,નમસ્તસ્યૈ નમોનમઃ ||34||

સ્તુતાસુરૈઃ પૂર્વમભીષ્ટ સંશ્રયાત્તથા
સુરેન્દ્રેણ દિનેષુસેવિતા|
કરોતુસા નઃ શુભહેતુરીશ્વરી
શુભાનિ ભદ્રાણ્ય ભિહન્તુ ચાપદઃ ||35||

યા સામ્પ્રતં ચોદ્ધતદૈત્યતાપિતૈ
રસ્માભિરીશાચસુરૈર્નમશ્યતે|
યાચ સ્મતા તત્‍ક્ષણ મેવ હન્તિ નઃ
સર્વા પદોભક્તિવિનમ્રમૂર્તિભિઃ ||36||

ઋષિરુવાચ||

એવં સ્તવાભિ યુક્તાનાં દેવાનાં તત્ર પાર્વતી|
સ્નાતુમભ્યાયયૌ તોયે જાહ્નવ્યા નૃપનન્દન ||37||

સાબ્રવીત્તાન સુરાન સુભ્રૂર્ભવદ્ભિઃ સ્તૂયતે‌உત્ર કા
શરીરકોશતશ્ચાસ્યાઃ સમુદ્ભૂતા‌உ બ્રવીચ્છિવા ||38||

સ્તોત્રં મમૈતત્ક્રિયતે શુમ્ભદૈત્ય નિરાકૃતૈઃ
દેવૈઃ સમેતૈઃ સમરે નિશુમ્ભેન પરાજિતૈઃ ||39||

શરીરકોશાદ્યત્તસ્યાઃ પાર્વત્યા નિઃસૃતામ્બિકા|
કૌશિકીતિ સમસ્તેષુ તતો લોકેષુ ગીયતે ||40||

તસ્યાંવિનિર્ગતાયાં તુ કૃષ્ણાભૂત્સાપિ પાર્વતી|
કાળિકેતિ સમાખ્યાતા હિમાચલકૃતાશ્રયા ||41||

તતો‌உમ્બિકાં પરં રૂપં બિભ્રાણાં સુમનોહરમ |
દદર્શ ચણ્દો મુણ્દશ્ચ ભૃત્યૌ શુમ્ભનિશુમ્ભયોઃ ||42||

તાભ્યાં શુમ્ભાય ચાખ્યાતા સાતીવ સુમનોહરા|
કાપ્યાસ્તે સ્ત્રી મહારાજ ભાસ યન્તી હિમાચલમ ||43||

નૈવ તાદૃક ક્વચિદ્રૂપં દૃષ્ટં કેનચિદુત્તમમ|
જ્ઞાયતાં કાપ્યસૌ દેવી ગૃહ્યતાં ચાસુરેશ્વર ||44||

સ્ત્રી રત્ન મતિચાર્વંજ્ગી દ્યોતયન્તીદિશસ્ત્વિષા|
સાતુતિષ્ટતિ દૈત્યેન્દ્ર તાં ભવાન દ્રષ્ટુ મર્હતિ ||45||

યાનિ રત્નાનિ મણયો ગજાશ્વાદીનિ વૈ પ્રભો|
ત્રૈ લોક્યેતુ સમસ્તાનિ સામ્પ્રતં ભાન્તિતે ગૃહે ||46||

ઐરાવતઃ સમાનીતો ગજરત્નં પુનર્દરાત|
પારિજાત તરુશ્ચાયં તથૈવોચ્ચૈઃ શ્રવા હયઃ ||47||

વિમાનં હંસસંયુક્તમેતત્તિષ્ઠતિ તે‌உઙ્ગણે|
રત્નભૂત મિહાનીતં યદાસીદ્વેધસો‌உદ્ભુતં ||48||

નિધિરેષ મહા પદ્મઃ સમાનીતો ધનેશ્વરાત|
કિઞ્જલ્કિનીં દદૌ ચાબ્ધિર્માલામમ્લાનપજ્કજાં ||49||

છત્રં તેવારુણં ગેહે કાઞ્ચનસ્રાવિ તિષ્ઠતિ|
તથાયં સ્યન્દનવરો યઃ પુરાસીત્પ્રજાપતેઃ ||50||

મૃત્યોરુત્ક્રાન્તિદા નામ શક્તિરીશ ત્વયા હૃતા|
પાશઃ સલિલ રાજસ્ય ભ્રાતુસ્તવ પરિગ્રહે ||51||

નિશુમ્ભસ્યાબ્ધિજાતાશ્ચ સમસ્તા રત્ન જાતયઃ|
વહ્નિશ્ચાપિ દદૌ તુભ્ય મગ્નિશૌચે ચ વાસસી ||52||

એવં દૈત્યેન્દ્ર રત્નાનિ સમસ્તાન્યાહૃતાનિ તે
સ્ત્ર્રી રત્ન મેષા કલ્યાણી ત્વયા કસ્માન્ન ગૃહ્યતે ||53||

ઋષિરુવાચ|

નિશમ્યેતિ વચઃ શુમ્ભઃ સ તદા ચણ્ડમુણ્ડયોઃ|
પ્રેષયામાસ સુગ્રીવં દૂતં દેવ્યા મહાસુરં ||54||

ઇતિ ચેતિ ચ વક્તવ્યા સા ગત્વા વચનાન્મમ|
યથા ચાભ્યેતિ સમ્પ્રીત્યા તથા કાર્યં ત્વયા લઘુ ||55||

સતત્ર ગત્વા યત્રાસ્તે શૈલોદ્દોશે‌உતિશોભને|
સાદેવી તાં તતઃ પ્રાહ શ્લક્ષ્ણં મધુરયા ગિરા ||56||

દૂત ઉવાચ||

દેવિ દૈત્યેશ્વરઃ શુમ્ભસ્ત્રેલોક્યે પરમેશ્વરઃ|
દૂતો‌உહં પ્રેષિ તસ્તેન ત્વત્સકાશમિહાગતઃ ||57||

અવ્યાહતાજ્ઞઃ સર્વાસુ યઃ સદા દેવયોનિષુ|
નિર્જિતાખિલ દૈત્યારિઃ સ યદાહ શૃણુષ્વ તત ||58||

મમત્રૈલોક્ય મખિલં મમદેવા વશાનુગાઃ|
યજ્ઞભાગાનહં સર્વાનુપાશ્નામિ પૃથક પૃથક ||59||

ત્રૈલોક્યેવરરત્નાનિ મમ વશ્યાન્યશેષતઃ|
તથૈવ ગજરત્નં ચ હૃતં દેવેન્દ્રવાહનં ||60||

ક્ષીરોદમથનોદ્ભૂત મશ્વરત્નં મમામરૈઃ|
ઉચ્ચૈઃશ્રવસસંજ્ઞં તત્પ્રણિપત્ય સમર્પિતં ||61||

યાનિચાન્યાનિ દેવેષુ ગન્ધર્વેષૂરગેષુ ચ |
રત્નભૂતાનિ ભૂતાનિ તાનિ મય્યેવ શોભને ||62||

સ્ત્રી રત્નભૂતાં તાં દેવીં લોકે મન્યા મહે વયં|
સા ત્વમસ્માનુપાગચ્છ યતો રત્નભુજો વયં ||63||

માંવા મમાનુજં વાપિ નિશુમ્ભમુરુવિક્રમમ|
ભજત્વં ચઞ્ચલાપાજ્ગિ રત્ન ભૂતાસિ વૈ યતઃ ||64||

પરમૈશ્વર્ય મતુલં પ્રાપ્સ્યસે મત્પરિગ્રહાત|
એતદ્ભુદ્થ્યા સમાલોચ્ય મત્પરિગ્રહતાં વ્રજ ||65||

ઋષિરુવાચ||

ઇત્યુક્તા સા તદા દેવી ગમ્ભીરાન્તઃસ્મિતા જગૌ|
દુર્ગા ભગવતી ભદ્રા યયેદં ધાર્યતે જગત ||66||

દેવ્યુવાચ||

સત્ય મુક્તં ત્વયા નાત્ર મિથ્યાકિઞ્ચિત્ત્વયોદિતમ|
ત્રૈલોક્યાધિપતિઃ શુમ્ભો નિશુમ્ભશ્ચાપિ તાદૃશઃ ||67||

કિં ત્વત્ર યત્પ્રતિજ્ઞાતં મિથ્યા તત્ક્રિયતે કથમ|
શ્રૂયતામલ્પભુદ્ધિત્વાત ત્પ્રતિજ્ઞા યા કૃતા પુરા ||68||

યોમામ જયતિ સજ્ગ્રામે યો મે દર્પં વ્યપોહતિ|
યોમે પ્રતિબલો લોકે સ મે ભર્તા ભવિષ્યતિ ||69||

તદાગચ્છતુ શુમ્ભો‌உત્ર નિશુમ્ભો વા મહાસુરઃ|
માં જિત્વા કિં ચિરેણાત્ર પાણિંગૃહ્ણાતુમેલઘુ ||70||

દૂત ઉવાચ||

અવલિપ્તાસિ મૈવં ત્વં દેવિ બ્રૂહિ મમાગ્રતઃ|
ત્રૈલોક્યેકઃ પુમાંસ્તિષ્ટેદ અગ્રે શુમ્ભનિશુમ્ભયોઃ ||71||

અન્યેષામપિ દૈત્યાનાં સર્વે દેવા ન વૈ યુધિ|
કિં તિષ્ઠન્તિ સુમ્મુખે દેવિ પુનઃ સ્ત્રી ત્વમેકિકા ||72||

ઇન્દ્રાદ્યાઃ સકલા દેવાસ્તસ્થુર્યેષાં ન સંયુગે|
શુમ્ભાદીનાં કથં તેષાં સ્ત્રી પ્રયાસ્યસિ સમ્મુખમ ||73||

સાત્વં ગચ્છ મયૈવોક્તા પાર્શ્વં શુમ્ભનિશુમ્ભયોઃ|
કેશાકર્ષણ નિર્ધૂત ગૌરવા મા ગમિષ્યસિ||74||

દેવ્યુવાચ|

એવમેતદ બલી શુમ્ભો નિશુમ્ભશ્ચાતિવીર્યવાન|
કિં કરોમિ પ્રતિજ્ઞા મે યદનાલોચિતાપુરા ||75||

સત્વં ગચ્છ મયોક્તં તે યદેતત્ત્સર્વ માદૃતઃ|
તદાચક્ષ્વા સુરેન્દ્રાય સ ચ યુક્તં કરોતુ યત ||76||

|| ઇતિ શ્રી માર્કણ્ડેય પુરાણે સાવર્નિકે મન્વન્તરે દેવિ મહત્મ્યે દેવ્યા દૂત સંવાદો નામ પઞ્ચમો ધ્યાયઃ સમાપ્તમ ||

આહુતિ
ક્લીં જયંતી સાંગાયૈ સાયુધાયૈ સશક્તિકાયૈ સપરિવારાયૈ સવાહનાયૈ ધૂમ્રાક્ષ્યૈ વિષ્ણુમાયાદિ ચતુર્વિંશદ દેવતાભ્યો મહાહુતિં સમર્પયામિ નમઃ સ્વાહા ||

રચન: ઋષિ માર્કંડેય

શુમ્ભનિશુમ્ભસેનાનીધૂમ્રલોચનવધો નામ ષષ્ટો ધ્યાયઃ ||

ધ્યાનં
નગાધીશ્વર વિષ્ત્રાં ફણિ ફણોત્તંસોરુ રત્નાવળી
ભાસ્વદ દેહ લતાં નિભૌ નેત્રયોદ્ભાસિતામ |
માલા કુંભ કપાલ નીરજ કરાં ચંદ્રા અર્ધ ચૂઢાંબરાં
સર્વેશ્વર ભૈરવાંગ નિલયાં પદ્માવતીચિંતયે ||

ઋષિરુવાચ ||1||

ઇત્યાકર્ણ્ય વચો દેવ્યાઃ સ દૂતો‌உમર્ષપૂરિતઃ |
સમાચષ્ટ સમાગમ્ય દૈત્યરાજાય વિસ્તરાત || 2 ||

તસ્ય દૂતસ્ય તદ્વાક્યમાકર્ણ્યાસુરરાટ તતઃ |
સ ક્રોધઃ પ્રાહ દૈત્યાનામધિપં ધૂમ્રલોચનમ ||3||

હે ધૂમ્રલોચનાશુ ત્વં સ્વસૈન્ય પરિવારિતઃ|
તામાનય બલ્લાદ્દુષ્ટાં કેશાકર્ષણ વિહ્વલામ ||4||

તત્પરિત્રાણદઃ કશ્ચિદ્યદિ વોત્તિષ્ઠતે‌உપરઃ|
સ હન્તવ્યો‌உમરોવાપિ યક્ષો ગન્ધર્વ એવ વા ||5||

ઋષિરુવાચ ||6||

તેનાજ્ઞપ્તસ્તતઃ શીઘ્રં સ દૈત્યો ધૂમ્રલોચનઃ|
વૃતઃ ષષ્ટ્યા સહસ્રાણામ અસુરાણાંદ્રુતંયમૌ ||6||

ન દૃષ્ટ્વા તાં તતો દેવીં તુહિનાચલ સંસ્થિતાં|
જગાદોચ્ચૈઃ પ્રયાહીતિ મૂલં શુમ્બનિશુમ્ભયોઃ ||8||

ન ચેત્પ્રીત્યાદ્ય ભવતી મદ્ભર્તારમુપૈષ્યતિ
તતો બલાન્નયામ્યેષ કેશાકર્ષણવિહ્વલામ ||9||

દેવ્યુવાચ ||10||

દૈત્યેશ્વરેણ પ્રહિતો બલવાન્બલસંવૃતઃ|
બલાન્નયસિ મામેવં તતઃ કિં તે કરોમ્યહમ ||11||

ઋષિરુવાચ ||12||

ઇત્યુક્તઃ સો‌உભ્યધાવત્તામ અસુરો ધૂમ્રલોચનઃ|
હૂઙ્કારેણૈવ તં ભસ્મ સા ચકારામ્બિકા તદા ||13||

અથ ક્રુદ્ધં મહાસૈન્યમ અસુરાણાં તથામ્બિકા|
વવર્ષ સાયુકૈસ્તીક્ષ્ણૈસ્તથા શક્તિપરશ્વધૈઃ ||14||

તતો ધુતસટઃ કોપાત્કૃત્વા નાદં સુભૈરવમ|
પપાતાસુર સેનાયાં સિંહો દેવ્યાઃ સ્વવાહનઃ ||15||

કાંશ્ચિત્કરપ્રહારેણ દૈત્યાનાસ્યેન ચાપારાન|
આક્રાન્ત્યા ચાધરેણ્યાન જઘાન સ મહાસુરાન ||16||

કેષાઞ્ચિત્પાટયામાસ નખૈઃ કોષ્ઠાનિ કેસરી|
તથા તલપ્રહારેણ શિરાંસિ કૃતવાન પૃથક ||17||

વિચ્છિન્નબાહુશિરસઃ કૃતાસ્તેન તથાપરે|
પપૌચ રુધિરં કોષ્ઠાદન્યેષાં ધુતકેસરઃ ||18||

ક્ષણેન તદ્બલં સર્વં ક્ષયં નીતં મહાત્મના|
તેન કેસરિણા દેવ્યા વાહનેનાતિકોપિના ||19||

શ્રુત્વા તમસુરં દેવ્યા નિહતં ધૂમ્રલોચનમ|
બલં ચ ક્ષયિતં કૃત્સ્નં દેવી કેસરિણા તતઃ ||20||

ચુકોપ દૈત્યાધિપતિઃ શુમ્ભઃ પ્રસ્ફુરિતાધરઃ|
આજ્ઞાપયામાસ ચ તૌ ચણ્ડમુણ્ડૌ મહાસુરૌ ||21||

હેચણ્ડ હે મુણ્ડ બલૈર્બહુભિઃ પરિવારિતૌ
તત્ર ગચ્છત ગત્વા ચ સા સમાનીયતાં લઘુ ||22||

કેશેષ્વાકૃષ્ય બદ્ધ્વા વા યદિ વઃ સંશયો યુધિ|
તદાશેષા યુધૈઃ સર્વૈર અસુરૈર્વિનિહન્યતાં ||23||

તસ્યાં હતાયાં દુષ્ટાયાં સિંહે ચ વિનિપાતિતે|
શીઘ્રમાગમ્યતાં બદ્વા ગૃહીત્વાતામથામ્બિકામ ||24||

|| સ્વસ્તિ શ્રી માર્કણ્ડેય પુરાણે સાવર્નિકેમન્વન્તરે દેવિ મહત્મ્યે શુમ્ભનિશુમ્ભસેનાનીધૂમ્રલોચનવધો નામ ષષ્ટો ધ્યાયઃ ||

આહુતિ
ઓં ક્લીં જયંતી સાંગાયૈ સશક્તિકાયૈ સપરિવારાયૈ સવાહનાયૈ મહાહુતિં સમર્પયામિ નમઃ સ્વાહા ||